VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERİN  BORÇLARININ TECİLİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Tarih: 09.04.2018

Sirküler: 2018:18

 

18/5/2017 tarihli ve 7020 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna 48/A maddesi eklenmiştir. Söz konusu madde ile vergiye uyumlu mükelleflerin 1/1/2018 tarihinden itibaren vadesi gelen borçlarının tecili imkanı getirilmiştir.

 

1. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna Eklenen  48/A Maddesinde Yer Alan Hükümler

Buna göre, mükellefin vergi, resim, harç ve cezalar ile bu alacaklara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammının vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut hacz olunmuş malların paraya çevrilmesi çok zor duruma düşürecekse,  yazı ile talep etmesi halinde vadesi bir yılı geçmemiş borçları, Maliye Bakanınca 36 ayı geçmemek üzere faiz ve teminat alınarak tecil olunabilecektir.

 

Bu haktan yararlanmak için başvuracak mükelleflerin;

1. Başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıl süreyle; ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması,

2. Başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait vergi beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olması,

3. Başvuru tarihi itibarıyla vadesi 1 yılı geçmemiş borcunun borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmasına rağmen ödenememiş olması, gerekmektedir. Mükellefin hüsnüniyet sahibi olmasında, vergi kanunlarına uyum, borç ödeme alışkanlığı, vadesi 1 yılı geçmemiş borcun ödenmeme gerekçeleri dikkate alınacaktır. Vergi kanunlarına uyum derecesinin belirlenmesinde, Maliye Bakanlığ’nca oluşturulan Mükellef Bilgi Sisteminde yer alan veriler de kullanılabilecektir.

Yine aynı maddede, tecil edilen borçlarının toplamı beşyüz bin Türk lirasını (bu tutar dâhil) aşmadığı durumda  teminat istenmeyeceği, bu tutarın üzerindeki amme alacaklarının tecilinde ise  gösterilmesi zorunlu teminat tutarının  beşyüz bin Türk lirasını aşan kısmın %25’i tutarında olacağı belirtilmiştir.

 

Söz konusu maddede Bakanlar Kuruluna;

1. Teminatsız tecil tutarını yarısına kadar indirmeye, yeniden kanuni tutarına getirmeye, zorunlu teminat oranını %50'ye kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, yeniden kanuni orana getirmeye

2. a) Tecil süresini 60 aya kadar uzatma

    b) Farklı faiz oranları belirleme

3. Tecil edilecek gecikme zammını, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplatma

Yetkileri verilmiştir.

 

Maliye Bakanına ise;

1. Tecil edilecek amme alacağını tür ve tutar olarak belirlemeye,

2. Tecilde taksit zamanlarını, ödemelerin başlayacağı ayı, tecil talep tarihini takip eden aydan başlamak üzere 12 ayı geçmeyecek şekilde belirlemeye, ödeme dönemlerini, azami altı ayda bir yapılacak şekilde düzenleme

Yetkileri verilmiştir.

 

2. Bu Konuda Yapılan Diğer Düzenlemeler

1. Anılan maddenin Bakanlar Kuruluna vermiş olduğu yetki kapsamında çıkartılan 22/1/2018 tarihli ve 2018/11284 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

2. Maliye Bakanlığı’nın 27.03.2018 tarih ve 92723040-110[6802-115]-E.39034 sayılı Tahsilat İç Genelgesi

3. Tahsilat Genel Tebliği Seri: A Sıra No: 1’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: A Sıra No: 10)

 

3. Mükellefin Zor Durumda Bulunduğunun Belirtileri

Mükellefin vergi, resim, harç ve cezalar ile bu alacaklara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammının vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut hacz olunmuş malların paraya çevrilmesi çok zor duruma düşürecekse tecil için başvurabilecektir.

      Vergi  ve ceza  borçlarının tecili için  ;
 

• Nakit oranının 0,1 veya 0,1’den küçük,
• Likidite oranının 0,7 veya 0,7’den küçük,
• Kaldıraç oranının 0,7 veya 0,7’den büyük büyük olması
   

     ve bu şartların bir arada bulunması gerekmektedir.

Yukardaki 3 şartın bir arada gerçekleşmesi halinde mükellefin çok zor durumda olduğu kabul edilecektir.
 

4. Nakit Oranı, Likidite Oranı ve Kaldıraç Oranının Hesabında Kullanılacak Formüller

1. Bilanço esasına göre defter tutan yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin çok zor durum halinin tespitinde aşağıdaki mali göstergeler kullanılacaktır.

b) İşletme/zirai işletme hesabı esasına göre defter tutan, ticari kazancı basit usulde tespit edilen ve serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin çok zor durum halinin tespitinde aşağıdaki mali göstergeler kullanılacaktır.

 

5. Tecil Süreleri ve Faiz Oranları

Mükelleflerin, likidite ve kaldıraç analiz tablolarına göre ayrı ayrı tespit edilen dereceler toplanarak “Çok Zor Durum Derecesi” bulunacaktır. Bu dereceye göre azami tecil süresi ile 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre belirlenen tecil faizinin (Yürürlükteki Tecil Faiz Oranı=TFO) belirli bir yüzdesi esas alınarak bulunan faiz oranı “Tecil Süresi ve Faiz Oranı Belirleme Tablosu”ndan tespit edilecektir.

Tecile yetkili makamlar, mükelleflerin vermiş oldukları mali durumlarını gösteren bilgi ve belgelerin doğruluğunu araştırabilecek, gerekirse mükelleften ve üçüncü kişilerden ilave bilgi talebinde bulunabilecektir. Değerlendirmeler sonucunda mükellefin madde hükmünden yararlanması için gerekli şartların varlığı anlaşıldığı takdirde, çok zor durum derecesine göre tecil ve taksitlendirme yapılabilecektir.

Mükellefin talep ettiği tecil süresinden daha kısa sürede tecil yapılmasına da yetkili makamlar karar verebileceklerdir.

 

6. Tecil Edilecek Tutarın Hesaplanması

 Tecil edilecek gecikme zammı, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı olarak hesaplanacaktır. Hesaplanan Yİ-ÜFE tutarı, diğer borçlarla toplanarak tecil edilecek borç tutarı bulunacaktır.

Madde hükmü ile sadece gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE tutarı hesaplanmasına imkan verildiğinden, gecikme faizi yerine Yİ-ÜFE tutarı hesaplanmayacak ve gecikme faizleri tecil edilecek alacak tutarına herhangi bir tutar değişikliği yapılmadan dahil edilecektir.

Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının eksi değer çıkması durumunda bu oranlar da hesaplamada eksi değer olarak dikkate alınacaktır.Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının toplamı eksi değer olduğu takdirde gecikme zammı yerine alınması gereken Yİ-ÜFE tutarı sıfır kabul edilecektir.

Yİ-ÜFE tutarının tecil şartlarına uygun ödenmesi halinde alacağa uygulanan gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.

 

7. Taksitlendirme İşlemleri

Tecile yetkili makamlar, tecil şartlarına göre tayin ettikleri taksitlendirme şartlarını belirleyeceklerdir. Belirlenen şartların borçlu tarafından kabul edilmesi esastır. Kabul işlemi yazılı olarak yapılabileceği gibi, hazırlanan ödeme planlarının idarede kalan nüshalarına imza atılmak suretiyle de yapılabilecektir. Borçlu tarafından kendisine bildirilen tecil ve taksitlendirme şartları kabul edilmediği takdirde tecil yapılmayacaktır.

Taksitlendirilen borç, ödeme planına uygun olarak ödenmekteyken, mükelleflerce tecil süresinin uzatılmasına yönelik talepte bulunulması ve bu talebin tecile yetkili makamlar tarafından uygun bulunması halinde, çok zor durum derecesine uygun azami tecil süresi aşılmamak kaydıyla, mevcut tecil süresi uzatılabilecektir. Bu durumda yeni tecil süresi, faiz oranında değişiklik yapılmasını gerektirdiği takdirde kalan taksit tutarlarına yeni faiz oranı uygulanacaktır.

Madde kapsamında tecil edilen borçların tamamının, mevcut tecil süresinden önce ve faiz oranı daha düşük bir sürede ödenmesi halinde, erken ödenen taksit tutarlarına ödemenin yapıldığı süre için öngörülmüş olan faiz oranı esas alınarak tecil faizi hesaplanacaktır.

 

8. Teminat İstenmesi

Mükellefin borcunun 500.000,- lirayı (bu tutar dahil) aşmaması halinde teminat aranılmaksızın tecil yapılabilecektir. Tecil edilecek amme alacağının toplam tutarının 500.000,- lirayı aşması durumunda, gösterilmesi zorunlu olan teminat tutarı 500.000,- lirayı aşan kısmın %25’i olacaktır.

 

     I) Vergi Dairesince Hacizli Malın Borçlu Mükellef Tarafından Satılmasına İzin Verilerek Haczin Kaldırılması

- Tecil edilen borç tutarının 2 milyon lirayı (bu tutar dâhil) aşmaması,

- Tecil edilen borç tutarının 2 milyon liradan fazla olması halinde satışına izin verilecek haczedilen malın değerinin 2 milyon lirayı aşmaması,

- Menkul mallarda haczi yapan memurun, gayrimenkul mallarda satış komisyonunun belirlediği değerin %50’sinden aşağı olmamak üzere satış bedelinin %50’sinin tahsil dairesine ödenmesi,

- Satış sonrasında tecil talebi üzerine hesaplanan zorunlu teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat bulunması

Durumlarında vergi dairesi hacizli malın borçlu mükellef tarafından satılmasına izin verebilecektir.

Mükellef tarafından hacizli malın satılması sonucunda satış bedelinden vergi dairesine gerekli ödemelerin yapılması ve tecil talebi üzerine hesaplanan zorunlu teminat tutarını karşılayacak başka hacizli mal ve/veya teminat bulunması halinde satışa konu mal üzerindeki hacizler kaldırılacaktır.

Tecil şartlarına riayet edilmemesi, değerini kaybeden teminatın veya hacizli malların tamamlanmaması veya yerlerine başkalarının gösterilmemesi hallerinde amme alacağı muaccel olur.

       J)Tecil Şartlarına Uyulmaması Halinde yapılacak İşlemler

Tecil şartlarına riayet edilmemesi, değerini kaybeden teminatın veya hacizli malların tamamlanmaması veya yerlerine başkalarının gösterilmemesi hallerinde amme alacağı muaccel hale gelir. Bu durumda, gecikme zammı yerine hesaplanan Yİ-ÜFE tutarına karşılık ödenen tutarlar, amme alacağına ilişkin olarak ödeme tarihlerine göre hesaplanacak gecikme zamlarına mahsup edilecektir.

Tecil edilen borç,  gecikme zammı uygulanmayan amme alacaklarından olması halinde, ödenen tecil faizleri iade veya mahsup edilmez.

Buna göre, 48/A maddesi kapsamında tecil edilen ancak tecil şartlarına uygun ödenmeyen amme alacaklarının tecili, talep edilmesi halinde en fazla iki defa geçerli sayılabilecektir.

Mükellefin talebi üzerine tecilin geçerli sayılması ve tecil süresinde herhangi bir değişiklik olmaması durumunda tatbik edilecek faiz oranında da değişiklik yapılmayacaktır. Ancak tecilin geçerli sayılmasıyla birlikte ödeme süresinde bir değişiklik yapıldı ise, kalan  tutara yeni süre dikkate alınarak faiz uygulanacaktır.

Tecillerde öngörülen tecil şartlarına uyulmaması halinde tecil talep tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe bu madde kapsamında tecil yapılmayacaktır. Bu hüküm, alacaklı vergi daireleri itibarıyla ayrı ayrı uygulanacaktır.

Mükellefe verilecek  vergi borcu bulunmadığına ilişkin belge düzenlenirken tecil edilen borçlar da dikkate alınacaktır.

        K) Tecil Komisyonları

Maliye Bakanlığı’nın 27.03.2018 tarih ve 92723040-110[6802-115]-E.39034 sayılı Tahsilat İç Genelgesi’ne göre Tecil komisyonları, Gelir İdaresi Başkanlığı, vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar bünyesinde oluşturulacaktır.

Vergi daireleri, kendilerine yapılan  tecil talep başvurularını, Tecil Komisyonuna ileteceklerdir.

Tecil komisyonlarının;

a) Tecili uygun bulunduğuna ilişkin kararlarına istinaden hazırlanan Tecil ve Taksitlendirme Talepleri Hakkında Talimat Yazısı ya da

b) Tecili uygun bulmadığına ilişkin kararları ise talebin uygun görülmediğini belirtir bir yazı

ilgili vergi dairesine ve mükellefe gönderilecektir.

       L) Tutar İtibariyle Tecil ve Taksitlendirme Yetkisi

Vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar bünyesinde kurulan tecil komisyonlarına tanınan tecil ve taksitlendirme yetkisi;

a) Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı için, 3.000.000 TL

b) Ankara, İstanbul ve İzmir Vergi Dairesi Başkanlıkları için, 2.250.000 TL

c) Adana, Antalya, Bursa, Kocaeli, Mersin ve Konya Vergi Dairesi Başkanlıkları için, 1.500.000 TL

ç) Diğer Vergi Dairesi Başkanlıkları için, 1.250.000 TL

d) Defterdarlıklar için, 600.000 TL

olarak belirlenmiştir.

Yukarıda belirtilen tutarları aşan tecil talepleri, Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilecektir.

      M) Tecil ve Taksitlendirme Süresi

Tecil ve taksitlendirme işlemlerinde, tecil süreleri tespit edilirken mükelleflerin talepleri de göz önünde bulundurularak;

- Borçlu tarafından daha kısa bir süre önerilmemiş olması halinde, amme alacağının aylık taksitler halinde taksitlendirilmesi,

- Borçlu tarafından aylık taksit ödemelerinden daha uzun süreli taksit ödeme dönemleri

önerilmiş olması durumunda amme alacağı için çok zor durum derecesi;

• 2 ila 5 olarak belirlenen borçlularda her hal ve takdirde aylık,

• 6 ila 9 olarak belirlenen borçlularda azami 2'şer aylık,

• 10 olarak belirlenen borçlularda azami 3'er aylık,

taksitler halinde taksitlendirme yapılması,

- Vergi dairesi başkanlığı/defterdarlıklar bünyesindeki komisyonlarca karara bağlanacak

tecillerde, ilk taksit ödeme süresinin tecil başvuru tarihini takip eden aydan başlamak üzere azami 2 ayı geçmeyecek şekilde belirlenmesi gerekmektedir.

    N) Tecil ve Taksitlendirme Başvurularında Vergi Dairelerince Yapılacak İşlemler

Mükellefler tecil talebi için borçlu bulundukları vergi dairesine bu İç Genelge ekinde yer alan "48/A Maddesine Göre Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu" ile başvuracaklardır.

Vergi daireleri, yapılan tecil ve taksitlendirme başvuruları aşağıda sayılan şartları taşıyıp taşımadığını tespit edecektir.

           

1.Mükellefin, tecil başvuru tarihi itibarıyla aralıksız en az 3 yıl süreyle; ticari, zirai veya

mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi yönünden faal mükellef olması.

2.Mükellefin, tecil başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait tüm vergi beyannamelerinin kanuni sürelerinde verilmiş olması (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.).

3.Tecili talep edilen alacakların tecilinin mümkün olması.

4.Tecil başvuru tarihi itibarıyla Vergi Usul Kanunu kapsamına giren ve vadesinin üzerinden 1yıl geçmiş borcun bulunmaması

5.Mükellef (tüzel kişilerde kanuni temsilci) hakkında tecil talep tarihinden önceki 5 yıl içinde 213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesine göre kesinleşmiş mahkûmiyet kararının bulunmaması.

6.Tecili mümkün olan alacakların tamamı için tecil talebinde bulunulması (Tecil talep

tarihinden önce mahsup talepli borcu bulunan ancak bu talepleri vergi dairesince sonuçlandırılamamış bulunan mükelleflerin söz konusu borçları hariç)      

7.48/A maddesine göre yapılan tecilin ihlal edilmiş olması halinde, ihlale konu tecilin talep tarihinden itibaren 5 yılın geçmesi.

 Yapılan tespitlere ilişkin "48/A Maddesine Göre Tecil Talep Eden Mükelleflerin Tecil Şartlarını Taşıyıp Taşımadıklarına İlişkin Bilgi Formu" düzenlenecektir.

Yukarıda yer verilen şartları taşımayan mükelleflerin tecil talepleri “Tecil Ret Yazısı" ile vergi dairelerince doğrudan reddedilecektir.

Mükellefin şartları taşıması halinde;

- Tecil kapsamına giren borçlara ilişkin hazırlanan borç döküm tablosu (Tecil talep tarihinden bir gün önceki tarih esas alınarak gecikme zammı yerine Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE)  aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutar dahil),

- "48/A Maddesine Göre Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu" ve varsa ekleri,

- "48/A Maddesine Göre Tecil Talep Eden Mükelleflerin Tecil Şartlarını Taşıyıp Taşımadıklarına İlişkin Bilgi Formu",

vergi dairesi görüşünü içeren bir yazı ekinde en geç 5 iş günü içinde vergi dairesi başkanlığına/defterdarlığa gönderilecektir.

Tecil talepleri kabul edilen mükellefler için duruma göre ,Gelir İdaresi Başkanlığı/vergi dairesi başkanlığı/defterdarlıktan gelen talimat yazısı üzerine, teminat alınması gereken hallerde mükelleften teminat göstermesi istenilecek ve belirtilen ödeme planının mükellefçe kabul edilmesi üzerine tecil işlemi gerçekleştirilecektir.

      O) Tecil ve Taksitlendirme Kapsamına Girmeyen Amme Alacakları

1. Vergi Usul Kanunu Kanun kapsamına girmeyen alacaklar  (Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimler )

2. Vergi Usul Kanunu kapsamına girmekle beraber, özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi, geçici vergi ve harçlardan (ikmalen tarhiyata dayanan tapu harçları hariç) olan alacaklar ile bu alacaklara ilişkin gecikme zammı tecil edilmeyecektir.

Ancak, özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi, geçici vergi ve harçlar kendileri tecil ve taksitlendirme kapsamına girmemekle birlikte bunlara uygulanan gecikme faizi, vergi ziyaı cezaları ve vergi ziyaı cezasına ilişkin gecikme zammı tecil edilebilecektir.

 

İlgili Kararname Ektedir.Saygılarımızla..