x

DÖVİZ CİNSİNDEN SÖZLEŞMELERE İLİŞKİN DÜZENLEME(2018:37)

 

                             DÖVİZ CİNSİNDEN SÖZLEŞMELERE İLİŞKİN DÜZENLEME

 

Tarih: 15.10.2018

Sayı: 2018:37

   Bilindiği üzere,13 Eylül 2018 tarih ve 30534 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 85) ile Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında düzenledikleri sözleşmelerde, sözleşme bedelinin Türk Lirası olarak belirlenmesi zorunluluğu getirilmişti.

   6 Ekim 2018 tarih ve 30557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2018-32/51) ile bedelinin Türk lirası olarak belirlenecek sözleşmelerle, döviz cinsinden ve dövize endeksli düzenlenmesine  izin verilen  sözleşmelere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş olup,Tebliğde yer alan hususlar aşağıdaki gibidir:

 

  1. Tebliğde bedeli ve ödeme yükümlülüğü döviz cinsinden veya dövize endeksli belirlenemeyecek sözleşmeler

a) Gayrimenkul satış sözleşmeleri : Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan  gayrimenkullerin satış sözleşmeleri

b)Gayrimenkul kiralama sözleşmeleri : Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan gayrimenkullerin kiralama sözleşmeleri

c) İş sözleşmeleri : Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri  ve yurt içinde ifa edilecek iş sözleşmeleri

d) Hizmet sözleşmeleri (danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dahil) : Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri ve aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmeleri

i) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,

ii) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,

iii)Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,

iv)Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri.

e) Eser sözleşmeleri (gemilerin inşası, tamiri ve bakımı hariç) : Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, gemilerin inşası, tamiri ve bakımı dışında kalan eser sözleşmeleri

     Bedeli döviz cinsinden belirlenemeyecek yukarda sayılan sözleşmeler kapsamında düzenlenecek çek ve diğer kıymetli evraklar da döviz cinsinden olamayacaktır.

 

  1. Tebliğde bedeli ve ödeme yükümlülüğü döviz cinsinden veya dövize endeksli belirlenebilecek sözleşmeler

 

a) Menkul Satış Sözleşmeleri : Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmeleri,

b) Menkul Kiralama Sözleşmeleri :Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri dışında kalan, menkul kiralama sözleşmeleri

c) Lisans ve Hizmet Sözleşmeleri : Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri;

d) Gemilere İlişkin Finansal Kiralama  (leasing) Sözleşmeleri  

e) Makine ve Cihazlara İlişkin Finansal Kiralama Sözleşmeleri :Finansal kiralama şirketlerinin yurt dışındaki şubeleriyle akdedilen finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri ile mal ve hizmetlere uygulanacak katma değer vergisi oranlarına ilişkin kararın eki  1 sayılı listenin 17. Sırasında sayılan makine ve cihazlara ( kullanılmuş olanları ile aksam parça,aksesuar ve teferruatları hariç) ıilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri

f) İş Sözleşmeleri : Türk vatandaşı olmayan ancak Türkiye’de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş sözleşmeleri

g) Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmeleri.

h) Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası andlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmeler

ı) Hazine ve Maliye Bakanlığının 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmeler;

i)Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülükleri

j) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin  taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri

k) Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri; hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler; ile havalimanlarında yer hizmetleri veren kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle akdettikleri gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeleri

Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile doğrudan ya da dolaylı olarak sahipliklerinde bulunan şirketler Türkiye’de yerleşik olarak değerlendirilir.

 

  1. Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında düzenledikleri sözleşmelerde, sözleşme bedelinin Türk Lirası olarak belirlenmesi zorunluluğu getirilen 13.09.2018 tarihinden önce akdedilen sözleşmelerin durumu

 

   Tebliğ ile istisna kapsamına alınmayan yani döviz cinsinden  belirlenemeyecek sözleşmelerde yer alan bedellerin; Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi uyarınca, 13.10.2018 tarihine kadar,

a)Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenecektir.

b) Taraflar anlaşamazlarsa, akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenecektir.

    Yine 13.09.2018 tarihinden önce  akdedilen gayrimenkul kira sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli bedeller, iki yıllık süre için taraflarca  Türk parası olarak belirlenir. Ancak, taraflarca mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli taraflarca belirlenemezse  yine (TÜFE) esas alınarak hesaplanır.

 

İlgili Tebliğ Ektedir.Saygılarımızla..