KONKORDATO SÜRECİNDE ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYRILMASI

 

Tarih: 20.02.2019

Sayı: 2019:12

Gelir İdaresi Başkanlığı’nca 14.02.2019 tarihinde yayımlanan 112 seri no’lu VUK Sirküleri ile konkordato sürecine giren borçludan olan alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılmasına ilişkin hükümler yer almaktadır.

 

İcra İflas Kanununa göre  İflas Ertelemesi ve Konkordato

 

İcra İflas Kanununda 28.02.2018 tarihinde yapılan değişikliğe kadar iflas ertelemesi uygulanmaktaydı. Buna göre borçları aktifinden fazla olan yani borca batık kooperatifler ile sermaye şirketleri iflas ertelemesi talebinde bulunabilmekteydi. Erteleme talebi mahkemece uygun görülen borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamamakta ve evvelce başlamış takipler durmaktaydı.

28.02.2018 tarihinde  iflas ertelemesi kaldırılarak, bunun yerine   konkordato uygulaması ge tirilmiştir.

Düzenlemeye göre, borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan  borçlu, vade verilmek veya indirim yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.

Takipli borcunu ödemeyen borçlu için İflas talebinde bulunabilen  her alacaklı da, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir.

Konkordato talebi üzerine mahkeme, derhal geçici mühlet kararı verir ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır.

Geçici mühlet üç aydır ancak mahkeme bu üç aylık süre dolmadan borçlunun veya atanan  geçici komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.

Geçici mühlet sırasında konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğu sonucuna varılırsa  borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir.

Verilen kesin mühlet içinde borçlu aleyhine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur, ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanmaz, bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez.

Konkordato talebi ile amaçlanan iyileşmenin kesin mühletin sona ermesinden önce gerçekleştiğinin komiserin yazılı raporuyla mahkemeye bildirilmesi üzerine mahkemece resen, kesin mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine karar verilir.

Mahkemece geçici mühlet kararı, geçici mühletin uzatılması kararı ve geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin karar, ticaret sicili gazetesinde ve Basın-İlan Kurumunun  portalında ilan edilir ve tapu müdürlüğü, ticaret sicili müdürlüğü, vergi dairesi gibi ilgili kurumlara keyfiyet bildirilir.

İflâsa tabi borçlunun ,

 a) Malvarlığının korunması için iflâsın açılmasının gerekmesi,

 b) Konkordato talebinin başarıya ulaşamayacağının anlaşılması,

 c) Alacaklıları zarara uğratma amacıyla hareket ettiğinin anlaşılması,

 d) Konkordato talebinden vazgeçmesi durumlarında

mahkeme kesin mühleti kaldırarak konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflasına resen karar verir.

Mahkeme tarafından konkordatonun tasdikine karar verilmişse,  alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği hususları belirtilir.

 

 Konkordato Sürecinde Şüpheli Alacak Karşılığı Uygulaması

 

Vergi Usul kanununun  şüpheli alacaklar ile ilgili 323 üncü maddesinde, ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olan; dava veya icra safhasındaki alacaklarla, yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş olan dava ve icra takibine değmeyecek derecedeki küçük alacaklar şüpheli alacak sayılmakta ve bu alacaklar için karşılık ayrılabileceği belirtilmektedir.

Konkordato uygulamasında  ise borçluya, alacaklıları ile yaptığı anlaşma neticesinde borçlarının yeniden yapılandırılması  imkanı verilmektedir.

önceki  bölümde açıklandığı üzere, mahkeme  konkordato talebi üzerine öncelikle geçici mühlet verir ve bu dönemde konkordatonun başarılı olup olmayacağı değerlendirilir.

Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Kesin mühlet sırasında konkordatonun  uygulanabileceği kanaatine varılırsa  tasdik edilir ya  da geçici veya kesin mühlet sırasında konkordato reddedilebilir.

 

Geçici mühlet, kesin mühlet, konkordatonun tasdiki ya da reddi durumlarında  şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması aşağıdaki gibi olacaktır.

 

1. Geçici Mühlet Kararı Verilmesinin Sonuçları

 

İcra İflas kanununa göre geçici mühlet kararı verilmesi ile borçlu aleyhine hiçbir takip yapılamamakta, evvelce başlamış takipler durmakta ve ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanamamaktadır.

Geçici mühlet kararından önce dava veya icra safhasına intikal etmiş alacaklar için daha önce şüpheli alacaklar  karşılığı  ayrılmış ise bu karşılık için  herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.

Geçici mühlet kararından önce dava veya icra safhasına intikal etmemiş alacaklarda ise  geçici mühlet kararının ilan edildiği hesap dönemi itibariyle şüpheli alacak karşılığı ayrılabilecektir.

 

1. Geçici Mühletin Kaldırılarak Konkordato Talebinin Reddedilmesi

 

Geçici mühlet kararından önce dava veya icra safhasına intikal etmiş olması nedeniyle karşılık ayrılan alacaklar için herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.

Geçici mühlet kararının ilan edilmesi ile ayrılan karşılıklarda ise, geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararın ilan edildiği hesap döneminde karşılık iptal edilerek gelir hesabına alınacaktır.

 

2.  Kesin Mühlet Kararı Verilmesinin Sonuçları

 

Kesin mühlet kararı verilmesinde , konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğu kabul edilmekle birlikte, bu süreçte de alacaklılar tarafından dava veya icra süreçleri yürütülemediğinden daha önce ayrılmış olan karşılıklara ilişkin düzeltme yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Şüpheli alacaklarda, şüpheli hale geldiği hesap döneminde karşılık ayrılması gerekmektedir. Sözkonusu dönemde karşılık ayrılmaması durumunda sonraki hesap dönemlerinde ayrılması mümkün değildir. Buna göre,  geçici mühlet kararının ilan edildiği hesap döneminde şüpheli alacak karşılığının ayrılması gerekmekte, ayrılmamışsa sonraki hesap döneminde yani  kesin mühlet kararının ilan edilmesi durumunda şüpheli alacak karşılığı ayrılamayacaktır

 

1. Borçlunun Mali Durumunun Düzelmesi Halinde Kesin Mühlet Kararının Kaldırılması

 

Konkordato talebi ile amaçlanan iyileşmenin kesin mühletin sona ermesinden önce gerçekleşmesi nedeniyle konkordato talebi reddedilirse, geçici mühlet kararından önce dava veya icra safhasına intikal etmiş olması nedeniyle karşılık ayrılan alacaklar için herhangi bir düzeltme yapılmayacak, geçici mühlet kararının ilanı ile ayrılmış olan karşılıkların konkordatonun reddine ilişkin kararın ilan edildiği hesap dönemi itibariyle gelir hesaplarına alınacaktır.

Bu alacakların dava veya icra safhasına intikal etmesi durumunda genel hükümler çerçevesinde şüpheli alacak karşılığı ayrılmasının mümkün olduğu tabiidir.

 

2. Kesin Mühlet İçinde Konkordatonun Reddi ve İflasın Açılması:

 

Mahkeme tarafından kesin mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflasına karar verilmesi  durumunda alacaklarda şüphelilik hali devam edeceğinden daha önce ayrılan karşılıklara ilişkin düzeltme yapılmayacaktır.

 

3.  Konkordatonun Tasdik Edilmesi veya Reddedilmesi Durumu

 

Konkordatonun  tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilecektir.

Bu durumda, alacakların borçlu lehine vazgeçilen kısmı, değersiz alacak niteliğini kazanacak ve değersiz alacak ile bu alacağa isabet eden karşılık, konkordatonun tasdiki kararının ilan edildiği  hesap dönemi zararına ilave edilecektir.

Tasdik edilen konkordato ile  alacaklı ile borçlu arasında yeni bir borç ilişkisi kurularak borcun  vadesi ve  miktarı yeniden belirleneceğinden alacak  şüpheli olma vasfını kaybedecektir. Dolayısıyla söz konusu alacaklar için ayrılmış olan karşılıkların, konkordatonun tasdiki kararının ilan edildiği hesap dönemi itibariyle düzeltilmesi gerekecektedir.

Konkordatonun tasdik edilmemesi yani reddedilmesi  durumunda ise alacaklarda şüphelilik hali devam edeceğinden daha önce ayrılan karşılıklara ilişkin düzeltme yapılmayacaktır.

 

İlgili Sirküler Ektedir.Saygılarımızla..