İMKB'DE İŞLEM GÖREN TAHVİL VE BONOLAR İÇİN RAYİÇ FİYATLAR 30.09.2009 TARİHİNE GÖRE DEĞERLEMESİ
KONU:2009 Üçüncü Geçici Vergilendirme Döneminde Menkul Kıymetlerin Değerlemesine Esas Piyasa Rayiçleri
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu'nun 279. maddesi hükmü
aşağıdaki gibidir.
"Hisse senetleri ile fon portföyünün en az yüzde 51'i Türkiye'de kurulmuş
bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri
alış bedeliyle, bunlar dışında kalan her türlü menkul kıymet borsa rayici ile
değerlenir. Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde
oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel, menkul kıymetin alış bedeline
vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden
değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle
hesaplanır. Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve
zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün
olmayan menkul kıymetler, alış bedeli ile değerlenir."
Buna göre; bilançoya dahil iktisadi kıymetlerden, hisse senetleri ve fon
portföyünün en az % 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse
senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgelerinin alış bedelleriyle;
bunların dışında kalan her türlü menkul kıymetin ise, borsa rayiciyle
değerlenmesi gerekmektedir.
Borsa rayicinin bulunmaması veya borsa rayicinin muvazaalı biçimde oluştuğunun
anlaşılması halinde, değerlemeye esas bedelin; menkul kıymetin alış bedeline,
vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkı dahil) iktisap tarihinden değerleme
gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle
hesaplanacağı; borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına
bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul
kıymetlerin ise, alış bedeliyle değerleneceği de, anılan maddede, ayrıca hükme
bağlanmıştır
Diğer taraftan borsa rayicinin tanımlandığı Vergi Usul Kanunu' nun 263 üncü
maddesi hükmü aşağıdaki gibidir.
"Borsa rayici, gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse
ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son
muamele gününde borsadaki muamelelerin ortalama değerlerini ifade eder.
Normal temevvüçler dışında fiyatlarda bariz kararsızlıklar görülen hallerde,
son muamele günü yerine değerlemeye takaddüm eden 30 gün içindeki ortalama
rayici esas olarak aldırmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir."
Yukarıda yer verilen Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince, 30.09.2009 tarihinde
sona eren 2009 yılının üçüncü üç aylık geçici vergilendirme dönemine
ilişkin kazançların tespitinde; aktifte kayıtlı bulunan ve İstanbul Menkul
Kıymetler Borsası (İMKB) Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve
bonolar için borsa rayiçlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Dolayısıyla İMKB'de işlem gören tahvil ve bonolar için rayiç fiyatlar 30.09.2009
tarihinde gerçekleştirilen işlemler sonucu oluşan ağırlıklı ortalama fiyatlar
(Valörü değerleme gününden sonraya olanlar dahil) olacak ve değerlemede aşağıda
gösterilen ağırlıklı ortalama fiyatların Borsa Rayici olarak esas alınması
gerekmektedir.
Saygılarımızla.
1.Kamu menkul kıymetleri
Valör |
Hazine Bonosu
ve |
Ağırlıklı
Ortalama |
30.09.2009 |
TRT071009T51 |
99,859 |
30.09.2009 |
TRT181109T16 |
99,033 |
30.09.2009 |
TRT130110T10 |
97,957 |
30.09.2009 |
TRT100210T12 |
104,704 |
30.09.2009 |
TRT170210T15 |
102,915 |
30.09.2009 |
TRT030310T10 |
96,988 |
30.09.2009 |
TRT140410T16 |
96,165 |
30.09.2009 |
TRT050510T16 |
95,694 |
30.09.2009 |
TRT230610T13 |
94,779 |
30.09.2009 |
TRT180810T18 |
103,717 |
30.09.2009 |
TRT031110T10 |
91,96 |
30.09.2009 |
TRT120111T10 |
104,943 |
30.09.2009 |
TRT190111T13 |
109,771 |
30.09.2009 |
TRT020211T11 |
89,708 |
30.09.2009 |
TRT110511T17 |
87,458 |
30.09.2009 |
TRT070911T19 |
103,191 |
30.09.2009 |
TRT150212T15 |
138,204 |
30.09.2009 |
TRT070312T14 |
115,296 |
30.09.2009 |
TRT260912T15 |
110,97 |
30.09.2009 |
TRT030413T16 |
112,712 |
30.09.2009 |
TRT260613T17 |
106,8 |
30.09.2009 |
TRT140813T19 |
134,298 |
30.09.2009 |
TRT280813T13 |
120,231 |
30.09.2009 |
TRT201113T16 |
107,938 |
30.09.2009 |
TRT260214T10 |
107,69 |
30.09.2009 |
TRT020414T16 |
110,561 |
30.09.2009 |
TRT210514T12 |
121,549 |
30.09.2009 |
TRT160714T17 |
106,708 |
30.09.2009 |
TRT060814T18 |
103,219 |
30.09.2009 |
TRB130110T10 |
97,956 |
30.09.2009 |
TRB170210T15 |
97,278 |
30.09.2009 |
TRB100310T11 |
96,872 |
30.09.2009 |
TRB280710T17 |
94,005 |
05.10.2009 |
TRT250511F17 |
104,979 |
Not: Yukarıdaki tabloda yer alan döviz cinsinden ihraç edilmiş ve valörü 05.10.2009 olarak gösterilen (F) kodlu tahvilin 30.09.2009 tarihi itibarıyla değerlemesinde karşısında gösterilen tutar dikkate alınacaktır.
2.Özel sektör menkul kıymetleri
Valör |
Hazine Bonosu
ve |
Ağırlıklı
Ortalama |
30.09.2009 |
TRB280710T17 |
94,005 |
05.10.2009 |
TRT250511F17 |
104,979 |