KONU: 31.12.2010 Tarihi itibariyle  Menkul Kıymetlerin Değerlemesine Esas Piyasa Rayiçleri  

Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu'nun 279. maddesi hükmü aşağıdaki gibidir.
"Hisse senetleri ile fon portföyünün en az yüzde 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgeleri alış bedeliyle, bunlar dışında kalan her türlü menkul kıymet borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel, menkul kıymetin alış bedeline vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkları dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler, alış bedeli ile değerlenir."
Buna göre; bilançoya dahil iktisadi kıymetlerden, hisse senetleri ve fon portföyünün en az % 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgelerinin alış bedelleriyle; bunların dışında kalan her türlü menkul kıymetin ise, borsa rayiciyle değerlenmesi gerekmektedir.
Borsa rayicinin bulunmaması veya borsa rayicinin muvazaalı biçimde oluştuğunun anlaşılması halinde, değerlemeye esas bedelin; menkul kıymetin alış bedeline, vadesinde elde edilecek gelirin (kur farkı dahil) iktisap tarihinden değerleme gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmının eklenmesi suretiyle hesaplanacağı; borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetlerin ise, alış bedeliyle değerleneceği de, anılan maddede, ayrıca hükme bağlanmıştır
Diğer taraftan borsa rayicinin tanımlandığı Vergi Usul Kanunu' nun 263 üncü maddesi hükmü aşağıdaki gibidir.
"Borsa rayici, gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerin ortalama değerlerini ifade eder.
Normal temevvüçler dışında fiyatlarda bariz kararsızlıklar görülen hallerde, son muamele günü yerine değerlemeye takaddüm eden 30 gün içindeki ortalama rayici esas olarak aldırmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir."
Yukarıda yer verilen Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince, 30.06.2097 tarihinde sona eren 2010 yılının dördüncü üç aylık geçici vergilendirme  dönemine ilişkin kazançların tespitinde; aktifte kayıtlı bulunan ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolar için borsa rayiçlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
 
Dolayısıyla İMKB'de işlem gören tahvil ve bonolar için rayiç fiyatlar 31.12.2010  tarihinde gerçekleştirilen işlemler sonucu oluşan ağırlıklı ortalama fiyatlar (Valörü değerleme gününden sonraya olanlar dahil) olacak ve değerlemede aşağıda gösterilen ağırlıklı ortalama fiyatların Borsa Rayici olarak esas alınması gerekmektedir.

Saygılarımızla.  

1.     Kamu menkul kıymetleri

a. Devlet tahvilleri

b. Hazine bonoları

(*) Yukarıdaki tablolarda valör tarihi 05.01.2011 olan döviz cinsinden ihraç edilmiş Devlet tahvillerinin (F rumuzlu) 31 Aralık 2010 tarihi itibarıyla değerlemesinde karşılarında gösterilen tutarlar dikkate alınacaktır.

2.   Özel sektör menkul kıymetleri

a. Kot dışı özel sektör tahvili

b. Özel sektör tahvili

c. Banka bonosu