YENİ ÇEK KANUNU ÖZETİ

 

 

Sirküler:2011-30

 

5941 sayılı çek kanunu 20.12.2009 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunda yapılan en önemli değişiklik nama yazılı ve hamiline yazılı çek karnelerini ve çek hesaplarını ayırmış olmasıdır. Diğer önemli değişiklik ise karşılıksız çek düzenlemeye verilen cezalarda yapılan değişikliklerdir.

 

Hamiline çek hesabı açılması ve hamiline çek düzenlenmesi

 

Hamiline düzenlenecek çekler için sadece bu çeklerle ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı bir çek hesabı açılır.

Hamiline düzenlenecek çeklerde çek yapraklarının üzerindeki "hamiline" ibaresi matbu olarak yer alır.

Nama yazılı çek defterleri hamiline yazılarak düzenlenemez.

 

Yeni Çek defterlerinin verilmesi ve eski çeklerin durumu

 

Bankalar, 01.07.2010 tarihine kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verir ve ellerindeki eski çek defterlerini alarak imha ederler.

Bankaların müşterilerine verdikleri ve vadesi gelmediğinden dolayı bankaya ibraz edilmemiş eski çeklerle ilgili olarak önceki çek kanunu geçerli olacaktır.

Ayrıca eski çeklerin karşılıksız çıkması durumunda önceki kanun hükümleri geçerli olacaktır.

 

Çeklerin bankaya ibrazı, ödemesi ve karşılıksız olduğunun tespiti

 

Çekin bankaya ibrazında hamilinin varsa vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir.

Bankalar çekin karşılığının hiç bulunmaması halinde her çek yaprağı için 600.-TL(Altıyüzlira) ödemekle yükümlüdür.

Hamilinin talepte bulunması üzerine çekin arka yüzüne hesap durumunu ve karşılıksız kalan tutar yazılarak banka yetkilisi tarafından imzalanır. Hamilinin çeki imzalamaktan kaçınması halinde karşılıksızdır işlemi yapılmaz.

 

Karşılıksız Çeklerde Ceza, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı

 

Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre karşılıksız olan çeklerin karşılıksız işlemine sebebiyet veren kişi hakkında, hamilinin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak karşılıksız kalan çek tutarından az olmamak üzere binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur.

Mahkeme ayrıca çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmeder.

Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı karar verilmiş olan kişi, elindeki bütün çekleri bankalara iade etmekle yükümlüdür.

 

Karşılıksız çek tutarını ödeyenlerin durumu ve yasak kararını kaldırılması

 

Karşılıksız çek tutarını temerrüt faiziyle birlikte ödenmesi halinde dava düşecek, mahkûmiyet kararı verilmiş olsa dahi hüküm bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılacak.

Şikâyetten vazgeçme halinde de dava düşecek.

Hakkında çek düzenleme yasağı verilenler adli para cezası tamamen infaz edildikten veya bu cezayı ödemeyip hapis uygulanıp serbest bırakıldıktan itibaren 3 yıl içerisinde ve her durumda yasağın konulduğu tarihten itibaren 10 yıl içerisinde hükmü veren mahkemeden yasağın kaldırılmasını isteyebilir.

Diğer Ceza Hükümleri

 

Hamiline çek defteri yaprağı kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişi, her bir çek yaprağıyla ilgili olarak 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

 

Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı verilmiş olan kişi, buna rağmen çek düzenlerse 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

 

Tacirin ticari işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerde, tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

 

Tacir olmayan kişiye tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi hakkında 50 günden 150 güne kadar adli para cezası hükmolunur.

 

Çek hesabı açtırmak için bankaya gerçek dışı beyanda bulunanlar 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

 

Karşılıksız işlemi yapmayan banka görevlisi, şikayet üzerine 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

 

Çek karşılığının hesapta olmasına rağmen ödemede bulunmayan banka görevlisi, şikayet üzerine 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

 

Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı bulunan kişiye veya bu kişinin imza yetkilisi olduğu şirkete çek defteri veren banka görevlisi 50 günden 150 güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.

 

 

Diğer Değişiklikler

 

Tüzel kişi adına çek düzenleyen kişinin adı soyadı, düzenlenen çek üzerine açıkça yazılır.

 

31.12.2011 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için bankaya ibrazı geçersizdir.

 

Çeklerin üzerinde yazılı bulunan tarihinden önce ibraz edilmesi halinde, bu çekle ilgili hukuki takip yapılmaz. Çekin karşılıksız işlemi yapılabilmesi için çekin üzerindeki yazılı tarihe göre ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksız işlemine tabi tutulması şarttır.

 

Bu yasa ile karşılıksız çek davalarına Asliye Ceza Mahkemeleri yerine Sulh Ceza Mahkemeleri bakacak.