Akaryakıt Üzerinden Alınan Vergilerde Ab Ülkeleri Vergi Yapısı Ve Atv İle Karşılaştırma 

M.Bahattin KULU
Gelirler Genel Müdürlüğü
Daire Başkanı

AB üyesi ülkelerin  vergi yapısında , akaryakıt üzerinden alınan vergiler , özel tüketim vergisi düzenlemelerinin içinde yer almaktadır. Alkol ve alkollü içkiler, işlenmiş tütün ile birlikte AB özel tüketim vergisinin  konusunu oluşturan en önemli kalemlerden birini de akaryakıt ürünleri oluşturmaktadır.
Bu makalede , üye ülkeler itibariyle akaryakıt ürünlerine uygulanan özel tüketim vergisi,katma değer vergisi ve AB vergi hukukunca uyulması zorunlu asgari vergi oranlarına değineceğiz. Yazımızda AB ülkeleri için verilen  vergi oranları ve vergi tutarları gibi değişmesi muhtemel verilerin tümü 2000 yılı Kasım ayı itibariyle güncelleşmiş halde verilmektedir. Akaryakıt ürünlerindeki vergi yükünü kıyaslarken daha çok özel tüketim vergileri tutarlarından hareket edilecektir. Zira belli bir maktu tutar şeklinde verilen özel tüketim vergileri , kesin olarak bilmediğimiz satış fiyatlarına uygulanan kdv’ne göre daha anlamlı bir kıyas imkanı vermektedir. Zaten kdv oranları konusunda üye ülkelerde  birbirine yaklaşık oranlar uygulanmaktadır. Bunun yanında , akaryakıt ürünlerine uygulanan kdv oranları genel katma değer vergisi oranlarını vermektedir. Yani AB ülkelerinde akaryakıt ürünlerine farklı bir kdv oranı  uygulanmamaktadır. Şimdi yapılan uygulamaları ürün çeşitlerine göre inceleyelim. 
1.Normal ve Kurşunsuz Benzinde Özel Tüketim Vergisi Uygulaması
1.1.Asgari Vergi Tutarları
AB vergi hukuku açısından en önemli konu akaryakıt türlerine ve kullanım yerlerine göre belirlenen asgari uygulanması gereken vergi tutarlarıdır.
Avrupa Konseyi tarafından düzenlenen 19.10.1992 tarihli  92/82/EEC  sayılı direktif ile asgari özel tüketim vergisi tutarları belirlenmiştir. Belirlenen ve uyulması zorunlu olan asgari tutarlar şu şekildedir.
Tablo (1)

CİNSİ                ASGARİ VERGİ TUTARI  İLGİLİ KANUN VE MADDESİ
Normal Benzin 337 Euro (1000 lt için ) 92/82/EEC sayılı Direktif md:3
Kurşunsuz Benzin 287 Euro  (1000 lt için ) 92/82/EEC sayılı Direktif md:4

Burada söylenmesi gereken önemli konu, AB direktifleri , akaryakıt için asgari vergi tutarı  açısından bir belirleme yapmış, ancak üst sınır belirleme gibi bir uygulamaya gitmemiştir. Dolayısıyla üye ülkeler taban vergilemede ulusal yetkileri sınırlanırken tavanı kendi iradeleriyle belirleyebilmektedirler.
1.2. Üye Ülkelerin Uyguladığı Mevcut Vergi Tutarları1
Üye Ülkelerin uyguladıkları özel tüketim vergisi tutarları ve kdv oranları şu şekildedir. .
      Tablo (2)
AB Üyesi Ülke Normal Benzin ÖTV(1000lt)Euro KDV(%) Kurşunsuz Benzin ÖTV(1000lt)Euro KDV (%)
Avusturya 458,83 21,00 407,69 20,00
Belçika 551,81 21,00 493,56 21,00
Almanya 613,55 16,00 562,42 16,00
Danimarka 599,04 25,00 512,28 25,00
Yunanistan 337,75 18,00                       307,322 18,00
İspanya 404,79 16,00                        371,693 16,00
Finlandiya 636,25 22,00 560,57 22,00
Fransa    586,35 20,60
İngiltere 841,36 17,50 751,19 17,50
İrlanda 458,83 21,00 453,56 21,00
İtalya 578,24 20,00 541,84 20,00
Luksemburg 424,15 15,00 372,09 12,00
Hollanda 647,14 17,50 579,93 17,50
Portekiz 485,83 17,00 349,16 17,00
İsveç 586,79 25,00 511,30 25,00

1.3. Normal ve Kurşunsuz Benzine Uygulanan Vergilerin Değerlendirilmesi:
1.3.1.KDV Uygulaması:
AB üyesi ülkeler akaryakıt ürünlerine , genelde  ülkelerinde yürürlükte olan genel kdv oranını uygulamaktadırlar. Bunun tek istisnası Lüksemburg kurşunsuz benzin için genel oranı olan % 15’i değil % 12’lik indirilmiş kdv oranını uygulamaktadır. Dolayısıyla üye ülkelerin akaryakıta uyguladıkları kdv oranı ,ilgili ülkelerde geçerli genel kdv oranı konusunda da bilgi vermiş olacaktır. Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde üye ülkelerin uyguladıkları kdv oranının %15 ile % 25 aralığında olduğu görülecektir. Zaten %15 oranı , üye ülkelerin uygulaması gereken asgari genel kdv oranıdır. Oran açısından en yüksek uygulama ,Danimarka ve İsveç gibi ülkelerde görülmektedir. Portekiz ,İspanya ve Yunanistan gibi topluluğa sonradan katılan ülkelerde nispeten kdv oranları tabana yakın olduğu izlenmektedir. Ülkeler akaryakıt üzerine uyguladıkları vergiler konusunda daha önemli farklılaştırmayı, özel tüketim vergisi uygulaması ile yapmaktadırlar.
1.3.2. Özel Tüketim Vergisi Uygulaması:
AB üyesi ülkelerin bu konudaki uygulamalarını genel olarak incelersek, en belirgin özellik ,kurşunsuz benzin için uygulanan oranların  diğer gruptan daha az vergi yükü taşımasıdır. Zaten bu durum AB tarafından yayımlanan direktiflerle belirlenmiş asgari özel tüketim vergisi tutarları ile de paralellik arz etmektedir. Asgari vergi olarak önceki bölümde de açıklandığı üzere kurşunsuz benzin için 287 euro diğer benzin grubu için ise 337 euro belirlenmiştir.
Kurşunsuz benzin dışındakilerin  vergilenmesine baktığımızda, kdv uygulamasına benzer şekilde AB ‘ye sonradan katılan Yunanistan, İspanya ve Portekiz’in en düşük vergi uygulayan ülkeler olduğu izlenmektedir. Özellikle Yunanistan tarafından uygulanan ötv AB’nin bağlayıcı olarak belirlediği asgari vergi tutarının 0,75 euro üzerindedir. Bunun bir önemli tarafı da , Yunan vergi politikasını idare edenler, muhtemelen asgari vergi uygulaması gibi bir zorunluluk olmamış olsaydı,  daha az vergileme eğilimde olacaklarıdır.  Çok açıktır ki, AB üyesi olmanın  ulusal yetkiyi nasıl kısıtladığını  bu uygulamadan anlayabiliriz.
Vergi uygulamasında litre başına en yüksek ötv  ise İngiltere’de görülmektedir. Yine kdv uygulamasına paralel  olarak Finlandiya,Danimarka ve İsveç ,birliğin içindeki yüksek vergi uygulayan ülkeler arasındadır.
Vergi tutarlarının belirlenmesinde dikkati çeken  bir diğer husus, genelde birlik içinde ekonomik olarak güçlü ülkelerin (Almanya, Fransa gibi) diğer ülkelere nazaran birim başına vergi tutarlarını yüksek  belirlemeleridir.    
Kurşunsuz benzine uygulanan tutarlarda ise en belirgin  özellik, diğer gruba göre vergi yükünün azlığıdır. Üye ülkelerin uygulamasından bazı sapmaları ihmal edersek, genel olarak kurşunsuz benzine uygulanan ötv’nin ,  diğer benzinler için uygulanan  ötv’den % 10-15 daha düşük  olduğu görülmektedir.
Kurşunsuz benzinlerle ilgili vergi tutarları bakımından  üye ülkelerin  bir kısmında tek vergi tutarı uygulanırken ,diğerlerinde benzinin kalitesine göre farklılaştırılmış oranlar uygulanmaktadır. Avusturya, Belçika, Almanya , Danimarka İtalya, Lüksemburg, Hollanda ve Portekiz tek bir tutar belirlemekte ve ürün kalitesine göre farklılaştırmaya gitmemektedir. Diğer üye ülkeler ise kendi belirlediği kalite sınıflandırmasına göre en az iki ayrı özel tüketim vergisi tutarı uygulamaktadır. 4
AB üyesi ülkelerde akaryakıt üzerine uygulanan ötv ve kdv  karşılaştırıldığında ise , ülkeler arasında ötv ‘de daha büyük oran  farklılaştırması  bulunmaktadır. İsviçre ve  Danimarka’nın uyguladığı % 25 oranına karşılık, en düşük kdv  oranı olan % 15  oranı  (sadece Luksemburg’un kuşunsuz benzin için uyguladığı indirimli oranı ihmal edersek) ile karşılaştırıldığında  % 40’lık (= (25-15)/25) farklılaşma olduğu görülür. . Öte yandan , ötv uygulamasında bu alt ve üst vergi tutarları  arası farklılığın daha büyük olduğu görülmektedir.
Ancak burada iki ayrı dolaylı vergi uygulamasını karşılaştırırken çok önemli bir fark vardır. Dolaylı vergilerde  teorik iki farklı uygulama biçimi  olan ad-volerem ve spesifik türleri , AB üyesi ülkelerin benzin üzerinden  aldıkları vergilerde görmekteyiz. Spesifik , yani her bir birim ürün için belirlenmiş  (maktu )  vergiye ötv uygulaması en güzel örnektir. Bu uygulamada satış fiyatları konusunda gerçekleşen herhangi bir artış , ötv’de herhangi bir şekilde değişikliğe yol açmamaktadır. Genelde enflasyon oranının çok yüksek olduğu ekonomiler dışında bu yöntemi uygulamak gelir idarelerinin tercih ettiği bir yöntem sayılabilir. Ad-volerem olarak adlandırılan ve ürün bedeline belli bir oran uygulanması şeklinde alınan vergi için ise, genel olarak kdv uygulaması , konumuz itibariyle de akaryakıt üzerine uygulanan kdv örneği verilebilir. Ülkemiz atv uygulamasında da önceden ad-volerem şekli, özellikle fiyat artış hızının kısmen düşmesinden sonra spesifik olarak uygulanmaya başlamıştır.5
Akaryakıt üzerindeki uygulamaları tam olarak kavrayabilmek için, diğer önemli yakıt türleri olan mazot ve lpg verilerini de incelememiz gerekmektedir.
2.Mazot  Ürününde  Özel Tüketim Vergisi Uygulaması
2.1.Asgari Vergi Tutarları
 Avrupa Konseyi tarafından düzenlenen 19.10.1992 tarihli  92/82/EEC  sayılı direktif ile asgari özel tüketim vergisi tutarları belirlenmiştir. Belirlenen ve uyulması zorunlu olan asgari tutarlar şu şekildedir.

    
2.2. Üye Ülkelerin Uyguladığı Mevcut Vergi Tutarları
Üye Ülkelerin mazot  için uyguladıkları özel tüketim vergisi tutarları ve kdv oranları şu şekildedir.
     
Tablo (4)
MAZOT
 Normal Kullanım Endüstriyel Kullanım Isınma Amaçlı Kullanım
AB Üyesi Ülke ÖTV(1000lt) Euro,kdv ÖTV(1000lt) Euro,kdv ÖTV(1000lt) Euro,kdv
Avusturya 282,70 21,00 282,70 20,00  69,04 20,00
Belçika 290,04 21,00   18,59 21,00    5,21 21,00
Almanya 378,36 16,00   44,99 16,00   61,36 16,00
Danimarka 381,11 25,00 267,30 25,00 267,30 25,00
Yunanistan 252,55 18,00 252,55 18,00   18,71 18,00
İspanya 269,86 16,00   78,71 16,00   78,71 16,00
Finlandiya 325,44 22,00   63,74 22,00   63,74 22,00
Fransa  389,02 20,60   29,39 20,60   29,39 20,60
İngiltere 797,35 17,50   48,16 17,50   48,16  5,00
İrlanda 325,23 21,00   47,36 12,50   47,36 12,50
İtalya 403,21 20,00 120,96 20,00  403,21 20,00
Luksemburg 252,85 15,00  18,59 15,00      5,21 12,00
Hollanda 333,76 17,50  46,56 17,50   46,56 17,50
Portekiz 245,91 17,00 245,91 17,00   74,82 12,00
İsveç 334,23 25,00 206,01 25,00  206,01 25,00

2.3. Mazot  İçin  Uygulanan Vergilerin Değerlendirilmesi:
2.3.1.KDV Uygulaması:
AB üyesi ülkelerin bu ürün için uyguladığı  kdv oranı genel olarak ülkelerinde yürürlükte olan genel kdv oranıyla aynıdır.  Ancak bunun bir iki istisnasının olduğu görülmektedir. Örneğin İngiltere uyguladığı genel oranı dizel ürünü içinde uygularken , ısınma amaçlı olan kullanımlarda kdv oranını % 5 olarak uygulamaktadır. İrlanda yine genel kullanım için genel oranını uygularken, endüstriyel ve  ısınma amaçlı kullanımlarda %21 yerine %12,5 oranını uygulamaktadır. Portekiz de ise genel ve endüstriyel kullanım için normal oran uygularken ,ısınma amaçlı kullanımlarda % 12 oranıyla kdv alınmaktadır. Bu ürün için kdv uygulamasında oran olarak , sözü edilen istisnalar dışında genel uygulama ilgili ülke normal oranıyla aynıdır. Yani özel bir oran uygulaması şeklinde bir farklılaştırma yapılmamıştır.
2.3.2. Özel Tüketim Vergisi Uygulaması:
AB üyesi ülkelerin bu konudaki uygulamalarında çok önemli bir özellik hemen dikkati çekmektedir. Kullanım yerlerine bağlı olarak farklı vergilemenin yapılmasıdır. Bu farklılaştırmanın  en önemli tarafı, yasal durumdan çok vergi idaresinin bu uygulamayı yürütebilmesidir. Bu da AB ülkelerindeki genelde idari yapılanmasının özelde de vergi idaresinin çağdaş ve etkin çalışabilme kabiliyeti ile  açıklanabilir. Zaten AB vergi hukukunda kullanım yerlerine göre uygulanması gereken asgari vergi tutarları birbirinden çok farklı belirlenmiştir. Mazotun  ısınma ve endüstriyel amaçlı kullanımları için belirlenen tutar, 18 Euro iken, diğer kullanımlar için asgari vergi tutarı 245 Euro ‘dur. Yani iki asgari vergi arasında 13-14  kat farklılık bulunmaktadır. Zaten üye ülkelerin belirlemiş oldukları ötv  tutarlarını incelersek bu  farklı kullanım alanları için genelde birbirinden çok farklı ötv tutarları belirlediklerini görmekteyiz .
AB üyesi ülkelerin,  endüstri ve ısınma amaçları  dışında kullanımlarda belirlemiş olduğu ötv’ler incelenirse ,benzine göre  önemli derecede vergi tutarının düşük belirlendiği görülecektir.  Ancak İngiltere ‘nin belirlemiş olduğu ötv tutarının , diğer ülke tutarlarından çok önemli sayılacak şekilde yüksektir. İngiltere dışında kalan diğer üyelerin belirlediği ötv tutarı 250-400 Euro aralığında toplanmaktadır. İngiltere  ise bu kullanım için 797,35 Euro ile , diğer ülke vergi tutarlarının yaklaşık  iki katı civarında ötv tutarı belirlemiştir. 
Endüstrinin kullanacağı dizel ürünü için ise , ülkeleri iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci gruptaki ülkeler ötv oranını 18-78 Euro aralığında belirleyenlerdir. Bu şekilde vergi tutarını düşük belirleyerek bir şekilde sanayi kesimini destekleme politikası izleyen ülkeler şunlardır. Belçika, Almanya,İspanya,Finlandiya, Fransa, İngiltere,İrlanda,Luksemburg, ve Hollanda’dır. Portekiz, İsveç , Avusturya,Danimarka ve  Yunanistan ise Endüstrinin kullandığı dizel ürünü için ötv tutarını yüksek belirleyen ülkeler grubundadırlar. İtalya ise belirlemiş olduğu 120 Euro’luk tutarla her iki grupta da nitelendiremeyeceğimiz ülke konumundadır.
Isınma amaçlı kullanılan mazot için ülkeler genelde ,benzin de dahil ötv tutarlarını en düşük  şekilde belirlemektedirler. Gerçektende AB üyesi ülkeler (İsveç, İtalya ve Danimarka hariç)  1000 litre başına 5-80 Euro aralığında ötv uygulamaktadırlar.
Ancak ısınma amaçlı dizel kullanımına ilişkin vergi uygulamasında Luksemburg ve Belçika çok önemli bir istisna özelliğe sahiptirler. Üye ülkelerin ötv uygulamalarında en önemli husus AB direktifleri ile belirlenen asgari uyulması zorunlu vergi tutarlarını göz önünde bulundurmalarıdır. Buraya kadar verdiğimiz tüm ötv tutarlarında , AB vergi hukuku diyebileceğimiz direktiflerin belirlediği asgari rakamların altında uygulama bulunmamaktadır.
Bunun tek istisnası , Belçika ve Lüksemburg ‘un ısınma amaçlı dizel için belirlemiş olduğu 5,21 ‘lik ötv tutarlarıdır. Bu gruba giren kullanımlar için AB’nin 92/82/EEC sayılı direktifinin 5.3 maddesinde asgari olarak 18 Euro belirlenmiştir. Dolayısıyla Belçika ve Lüksemburg  bu hükmün   dışına çıkmış olmaktadırlar.
3.  LPGl Ürününde  Özel Tüketim Vergisi Uygulaması
3.1.Asgari Vergi Tutarları
Avrupa Konseyi tarafından yayımlanan  19.10.1992 tarihli  92/82/EEC  sayılı direktif ile asgari özel tüketim vergisi tutarları belirlenmiştir. Belirlenen ve uyulması zorunlu olan asgari tutarlar şu şekildedir.
CÎNSÎ
LPG (Isınma ve endüstriyel amaçlar dışında kullanım.) LPG(Endüstriyel ve Ticari aınaçlı lcullanım)
LPG (Isınma amaçlı kullanım.) ASGARÎ VERGÎ TUTARI
lOOBuro (lOOOkgiçin)

36Euro (lOOOkgiçin)

0 Euro (lOOOkgiçin) ÎLGÎLÎ KANUN VE MADDESÎ
92/82/EEC sayılı Direktifmd:7.1

92/82/EEC sayılı Direktifmd:7.2 ve 92/82 md:8.3
92/82/EEC sayılı Direktifmd:7.3

3.2. Üye Ülkelerin Uyguladığı Mevcut Vergi Tutarları
Üye ülkelerin lpg için uyguladıkları özel tüketim vergisi tutarları ve kdv oranları şu şekildedir.

LPG Normal Kullanım Endüstriyel Kullanım Isınma Amaçlı Kullanım
AB Üvesi Ülke ÖTV(1000kp)Euro.kdv ÖTV(1000kg)Euro,kdv ÖTV(1000kg)Euro,kdv
Avusturya 261,62 21,00 261,62 20,00 43,60 20,00
Belçika 0,00 21,00 37,18 21,00 0,00 21,00
Almanya 351,51 16,00 15,34 16,00 38,35 16,00
Danimarka 433,17 25,00 337,66 25,00 337,66 25,00
Yunanistan 103,45 18,00 0,30 18,00 13,69 18,00
îspanya 795,22 16,00 57,47 16,00 0,00 16,00
Finlandiya 0,00 22,00 0,00 22,00 0,00 22,00
Fransa 106,71 20,60 39,42 20,60 0,00 20,60
Ingiltere 230,80 17,50 0,00 17,50 0,00 5,00
îrlanda 104,70 21,00 35,86 12,50 35,86 12,50
Italya 284,77 20,00 0,00 12,50 189,94 10,00
Luksemburg 101,64 6,00 37,18 6,00 0,00 6,00
Hollanda 103,76 17,50 0,00 17,50 0,00 17,50
Portekiz 99,76 17,00 99,76 17,00 7,48 17,00
Isveç 143,78 25,00 143,78 25,00 143,78 25,00
    
3.3. LPG İçin  Uygulanan Vergilerin Değerlendirilmesi:
3.3.1.KDV Uygulaması:
AB üyesi ülkelerin LPG  için uyguladığı  kdv oranı genel olarak ülkelerinde yürürlükte olan genel kdv oranıyla aynıdır.  Ancak bunun bir iki istisnasının olduğu görülmektedir. Örneğin Lüksemburg tüm kullanımlar için LPG kdv oranını genel oranı dışına çıkarak %6 belirlemiştir. Yine italya sırasıyla tabloda yer alan  %20,%12,5 ve %10,5 oranlarını  uygulamaktadır. İngiltere uygulamasında da sadece ısınma amaçlı LPG kullanımı normal oranın dışına çıkılarak kdv % 5 olarak belirlenmiştir.
3.3.2. LGP Ürünü İçin Özel Tüketim Vergisi Uygulaması:
Diğer ürünlerde olduğu gibi, AB üyesi ülkelerin bu konudaki uygulamalarında yine mazot ürününe benzer çok önemli bir özellik hemen dikkati çekmektedir. . Kullanım yerlerine bağlı olarak farklı vergilemenin yapılmasıdır. LPG için  ısınma amaçlı kullanımda asgari vergi tutarı 0 olarak belirlenmiştir. Endüstride 1000 lt için  36 Euro  iken, diğer kullanımlar için asgari vergi tutarı 100 Euro ‘dur.
Endüstri ve ısınma amaçlar  dışında kullanımlarda AB üyesi ülkelerin belirlemiş olduğu ötv’ler incelenirse ,diğer  akaryakıt ürünlerine göre  lpg için vergi tutarı , önemli derecede düşük belirlenmiştir. Özellikle ısınma amaçlı kullanımlar için ise tümüyle vergi yükü bulunmamaktadır. Bu şekilde vergilemekle, açık biçimde çevresel veya başka amaçlar sebebiyle açık biçimde teşvik edildiğini göstermektedir.
Endüstri ve ısınma amaçlı olmayan kullanımlar için lpg asgari oranına genelde uyulmaktadır. Ancak Belçika ve Fransa asgari oranın altında bir oran belirlemiş bulunmaktadır. Endüstriyel kullanımdaki lpg vergilemesinde ise asgari oran konusunda sapma yapan ülke sayısı daha fazladır. Isınma amaçlı lpg kullanımında ise AB direktiflerinde asgari bir vergi belirlenmemiştir. Zaten üye ülkelerden bir kısmı (Danimarka, İsveç,İtalya ) dışında genelde ya hiç vergileme yapmamakta ya da çok düşük tutarda bir ötv belirlemektedirler.
4. Türkiye’de Akaryakıt Tüketim Vergisi Uygulaması:
AB vergi yapısında özel tüketim vergisi adıyla sınıflandırılan vergi türüne  ,karşılık gelen tek bir vergi mevzuatımız  bulunmamaktadır. Genel olarak, alkollü içkiler, işlenmiş tütün ve akaryakıt ürünlerinden tüketime bağlı olarak alınan vergi olarak tanımlayabileceğimiz, özel tüketim vergisi , tek bir vergi kanunu altında düzenlenmesi  yasal olarak tamamlanmamış olmakla birlikte ülkemiz vergi yapısında değişik kanunlarla uygulanmaktadır.  Bu konuda uzun süreden  beri sürdürülen teknik çalışmalar bitmiş ancak yasalaşma  prosedürü devam etmektedir. Makalemizde AB özel tüketim vergisi içinde yer alan ürünlerden sadece akaryakıt için bilgi verilmiştir. Bu yüzden, ülkemiz vergi yapısında buna karşılık gelen akaryakıt tüketim vergisi uygulaması karşılaştırmalı olarak incelenecektir.
20.11.1984 gün ve 18581 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlanarak yürürlüğe giren 3074 sayılı Akaryakıt Tüketim Vergisi Kanununda ,en önemli değişikliklerden biri 1.2.2000 tarihinde 4503 sayılı yasayla nispi alınan verginin maktu hale dönüşmesidir. Bu yönüyle , AB vergi mevzuatında geçerli olan maktu vergileme esasına uyumlaştırılmış olmuştur.
Önceki bölümde incelediğimiz yönteme  paralel olarak kurşunsuz benzin,diğer benzin, mazot ve lpg ürünlerine uyguladığımız maktu vergileri inceleyeceğiz. Ancak burada önemli bir husus AB vergi yapısında mazot ve lpg ürünleri için kullanım yerlerine göre bir vergi farklılaştırması yapılırken, akaryakıt tüketim vergisi uygulamasında böyle bir durum yoktur. Sadece lpg ürünü için tüp ve otogaz şeklindeki teslimler farklı kdv oranına tabidirler. Buna göre akaryakıt ürünlerine uygulanan vergileri6 şu şekilde tablolaştırabiliriz.
Tablo (7)

 Kurşunsuz Benzin Normal Benzin Mazot LPG (tüplü) LPG (otogaz)
Akaryakıt tüketim 
 
 
 
 

vergisi (TL/LT) 297.027 287.075 181.499 1.922 1.922
Kdv Oranı (%) 17 17 17 17 40
Satl§ Fiyatı 681.500 653.700 504.500 334.143 326.100

Yukarıdaki tabloda verilen litre başına atv tııtarlarını euro 1000 litre için ve euro7 cinsinden ifade edecek olursak,! şekilde sonuç elde ederiz.
lOOOLITREIçin Kurşunsuz Benzin Normal Benzin Mazot LPG (tüplü) LPG (otogaz)
Akaryaklt tüketim
 vergisi EURO/LT) 
343.05 euro
 (297.027.000/865.821) 
331.56euro
 
(331.560.000/865.821) 
209.62 curo

 (181.499.000/ 865.821) 
2.21 euro

 (1.922.000/ 865.821) 
2.21 euro

(1.922.000/ 865.821)

5.AB ile Türkiye Uygulaması Farklılıkları ve Genel Değerlendirme:
Uygulanan atv tutarlarını, AB üye ülkelerin uyması zorunlu olan AB direktiflerindeki uygulaması gereken asgari vergi oranları ile karşılaştırdığımızda ürün çeşidine göre çok farklı sonuçların olduğu görülecektir.
Benzinde AB vergi hukuku tarafından belirlenen asgari vergi kurşunsuz benzin için 287 euro (1000 lt), diğer benzin çeşitleri için 337 euro (1000lt ) ‘dur. Türk Hukukuna göre yapılan vergileme son tablodan görüleceği üzere , asgari oranların üzerindedir. Esasen vergi tutarları Şubat (2001) ayında döviz kurlarındaki artıştan dolayı litre başına uygulanan vergi tutarı yaklaşık % 30 daha düşük çıkmıştır. Buna rağmen benzin ürünü için asgari AB üyesi ülkeler için belirlenen asgari vergi tutarlarının altına inmemiştir.
Mazot ve lpg ürünü için ise aynı şekilde bir değerlendirme yapmak güçtür. Her şeyden önce , AB uygulamalarını gösteren tablolardan görüleceği üzere , Türk vergileme rejimi ile çok önemli bir farklılık vardır. Bu farklılık, hem mazot hem de lpg vergi uygulamasında görülen , kullanım yerlerine göre uygulanan farklı vergi uygulamasıdır.  Aynı ürüne farklı uygulama yapma yeteneği, bir vergi idaresi için önemlidir. Esas önemi gelir dağılımı politikasında vergi aracının kullanımında  sağladığı etkinliktir.  Çünkü aynı ürünü kullandığı halde , kullanım yeri veya kişiler bazında farklı vergi uygulayabilmek fiilen güç ise, verginin temel ilkelerinden birisi işletilememektedir. Bunun en tipik örneği lpg ürünü kullanımında ülkemizde yaşanan durumdur. Önce Harçlar Kanunu ile  sonra Motorlu Taşıtlar Kanunu ile sağlanmaya çalışılan hukuki düzenlemeler ,yargısal sorunlar doğurmuştur. Kanaatimizce , AB üyesi ülkelerin vergi idarelerinde olduğu gibi bir uygulama yapma imkanı  olsa idi yargısal bir sorun yaşanmayacaktı. Ancak bu basit bir yasal değişiklikten çok, gerek  toplumun kültürel ,ekonomik yapısına  gerek vergi idaresinin bu uygulamayı yürütebilme yeteneğine bağlı olacaktır.  
Mazot ve lpg ürünü için AB üyesi ülkeler için yapılan hukuki düzenlemelerde üç değişik kullanım belirlenmiştir. Bunlardan birincisi ısınma amaçlı kullanımlar ,ikincisi endüstriyel amaçlı  kullanımlar ve sonuncusu da bunlar dışında kalan kullanımlardır. Son kullanım şekli olarak belirlenen grubu,  daha çok araçların kullanımına bağlı tüketimler  olarak algılamak yanlış olmayacaktır. Bu üç farklı alan için vergileme hem mazot hem de lpg de paralel bir farklılaştırma görülmektedir. Isınma amaçlı kullanım en az vergilenirken sonra endüstriyel amaçlı kullanım biraz daha fazla vergilenmekte, diğer kullanımlar ise en fazla vergilenen bölüm olmaktadır. Ülkemiz atv uygulamasında ise mazot için belirlenen  tutar,  benzine uygulanan tutarın yaklaşık % 60’ına tekabül etmektedir. Lpg ürünü için ise, ihmal edilecek kadar küçük bir tutar (2.21 euro) uygulanmaktadır ki, vergi alınmadığını söylemek bile yanlış olmayacaktır.
Lpg için kamuoyunda çok yaygın biçimde yanlış bir yargı vardır. Özellikle araçların kullandığı lgp için vergi artışı gündeme geldiğinde hep aynı savunma yapılmaktadır.  Bu da Avrupa ülkelerinin bu yakıttan hiç vergi almadığı , dolayısıyla teşvik ettiği tezidir.  Oysa Tablo(6) ‘dan çok açık biçimde görüleceği üzere Finlandiya ve Belçika dışında Ülkemiz uygulamasında olduğu gibi ihmal edilecek kadar küçük ya da hiç vergileme yapmayan ülke yoktur. Yani, AB üyesi ülkeler arasında lpg üzerinde  iki ülke dışında vergi yükü çok daha büyüktür. AB ülkelerinin ,  araçların  kullandığı  lpg için vergisel avantajlar yoluyla teşvik ettiği yolundaki söylemler tümüyle gerçek dışıdır. Tablo(6) ‘da görüldüğü üzere, Yunanistan , Fransa, İrlanda, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz ve İsveç  gibi ikinci grup ülkelerde ise ortalama 100 euro (1000lt) civarında bir özel tüketim vergisi  alınmaktadır. Bu vergileme tutarı yaklaşık litre başına 90-100 TL ‘lik bir yük getirmektedir ki, bu da Dünya fiyatlarıyla alındığı ve diğer giderlerin eşit olduğu varsayımıyla, söz konusu ülkelerde  lpg’nin Türkiye içindeki lpg fiyatlarından % 25-30 daha fazla fiyatla tüketildiği anlamına gelmektedir. Geri kalan ülkelerdeki özel tüketim vergisi ise ortalama 300 euro (1000 lt için ) civarındadır. Bu ise satış fiyatlarına diğer maliyetlerin Türkiye’de olduğu gibi varsayımına göre, Ülkemizdeki lpg fiyatından  %80-90 oranında   pahalı satıldığı anlamına gelecektir.
Kısaca söylemek gerekirse; AB ülkeleriyle kıyasladığımızda taşıtların kullandığı lpg için , iki AB ülkesiyle birlikte en az vergileme  ülkemizde  yapılmaktadır. Mevcut vergileme uygulamasına bakıldığında, AB üyesi ülkelerde araçların kullandığı lpg için,  vergisel avantajlar tanındığı görüşü gerçeği yansıtmamaktadır.
Dipnotlar
1 Vergi Tutarları Kasım 2000 tarihi itibariyle verilmiştir.
2 Yunanistan 96,5 oktandan büyük benzin grubuna 328,62 Euro uygulamaktadır.
3 İspanya 96,5 oktandan büyük benzin grubuna 402,92 Euro uygulamaktadır.
4 Bazı AB ülkelerinde, normal benzin için kalitesine göre birden fazla vergi belirlenmiştir. Tablolarda farklı vergi tutarlarından en düşük belirlenenler yer almaktadır.
5 4503 sayılı Kanunla getirilen yeni sistem 1.2.2000 tarihinden itibaren uygulanmaktadır.
6 Tablo oluşturulurken, 4.3.2001 tarihinde yapılan değişik ile belirlenen atv tutarları  dikkate alınmış, bu tarihten sonraki (14.3.2001 ve 15.3.2001 tarihli) değişiklikler dikkate alınmamıştır.