ALACAK VE BORÇ SENETLERİNDE REESKONT UYGULAMASI
ALACAK VE BORÇ SENETLERİNDE REESKONT UYGULAMASI
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 281 inci maddesinde Alacakların, 285 inci maddesinde ise Borçların mukayyet değeriyle değerleneceği, vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacaklar ve borçların değerleme gününün kıymetine irca olunabileceği yani reeskonta tabi tutulabileceği, reeskont hesabında senette faiz oranı yer almışsa bu oran, yer almamışsa T. C. Merkez Bankası’nın resmi iskonto haddinin uygulanacağı belirtilmiştir.
238 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilen reeskont oranının dış iskonto yöntemine göre yani senedin faizini de içeren nominal değer üzerinden, kısa vadeli avans işlemlerinde uygulanan faiz oranının ise iç iskonto yöntemine göre, yani senedin peşin değeri üzerinden yapılacak hesaplamalarda esas alınması gereken faiz oranları olduğu hükmü yer almaktadır.
Reeskont Hesaplamasında Esas Alınacak Faiz Oranı
238 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalara göre; reeskont işlemlerinde senette faiz oranı yer almamışsa T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilen kısa vadeli avans işlemlerinde uygulanan faiz oranı (iç iskonto yöntemine göre )esas alınacaktır.
Resmi Gazete K. V. avans işlemleri
Dönemi Tarih No faiz oranı (%)
21.06.2013 – 26.12.2013 21.06.2013 -28684 11,00
27.12.2013 – 13.12.2014 27.12.2013 -28864 11,75
14.12.2014- 31.12.2016 14.12.2014- 29205 10,50
1.1.2017-…… 31.12.2016-29935 9,75
T.C. Merkez Bankası tarafından 2018 yılı için yeni bir faiz oranı ilan edilmediğinden 2018 yılında da reeskont uygulamasında %9,75 faiz oranı uygulanacaktır.
Reeskont Hesaplamasında Kullanılacak İç İskonto Formülü
F = A x n x t / 360+( n x t )
F= Reeskont Tutarı
t = Vade (Değerleme günü itibariyle kalan gün sayısı)
A= Senedin Nominal Değeri
n= Faiz Oranı;
|
Alacak ve Borçların Reeskonta Tabi Tutulabilmesi İçin;
Gerekmektedir. |
Reeskont Uygulamasında Özellikli Durumlar
1) Vergi Usul Kanunu’nun 285 inci maddesinde alacak senetlerinin reeskonta tabi tutulması durumunda borç senetlerinin de aynı dönemde reeskonta tabi tutulması gerektiği belirtilmiştir.
2) Vergi Usul Kanunu’nun 281 ve 285 inci maddeleri uyarınca bankalar, bankerler ve sigorta şirketleri dışında kalan ve bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için reeskont işlemi ihtiyaridir.
3) Vergi Usul Kanunu 285 inci maddesinde yer alan “alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler, borç senetlerini de aynı şekilde işleme tabi tutmak zorundadırlar” İfadesinden hareketle, reeskont uygulandığında borç senetlerinin tamamının reeskonta tabi tutulması gerekmektedir.
4) Yıllara sari inşaat dolayısı ile alınan senetler işin bittiği yıl kayıtlara gelir olarak kaydedilerek ticari kazancın tespitinde dikkate alındığından, iş bitmeden, önceki yıllarda alınan alacak senetleri alındığı dönemin geliri sayılmadığından reeskont hesaplamasına tabi tutulamaz.
5) İflasın açılması ile henüz vadesi gelmemiş olan alacaklar da, iflas kararı ile birlikte muaccel hale geldiğinden müflisten olan alacaklar için reeskont hesaplanmaz
6) Bankaya tahsile veya teminata verilen alacak senetleri aktife kayıtlı oldukları için reeskonta tabi tutulabilir.
7) 1993/1 Sayılı Vergi Usul Kanunu İç Genelgesi uyarınca kampanyalı (ön ödemeli) satışlarda mal ya da hizmet satışının fiili olarak gerçekleşmemesi nedeniyle satıştan doğan alacağın tahakkuk esası gereğince hasılat olarak kaydedilmediğinden kampanyalı (ön ödemeli) satışlarla ilgili olarak alınan senetler için reeskont hesaplanamaz
8) Gerçek bir ticari alacak ya da borç ilişkisine dayanmadığından hatır senetleri için reeskont hesaplanmaz.
9) Factoring şirketlerine verilmiş senetler için tasarruf hakkı ortadan kalktığından reeskont hesaplaması yapılamaz.
10) 319 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği gereğince finansal kiralama işlemlerinde kiralayan tarafından aktifleştirilen tutarın gerek kiralayan gerekse kiracı tarafından reeskonta tabi tutulması tutulması mümkün değildir.
11) Senetsiz alacak ve borçlar için vadesi belli olsa dahi reeskont hesaplanamaz.
12) Gelirler Genel Müdürlüğü'nün 10.08.2001 ve 42547 sayılı yazısında reeskontun katma değer vergisi dahil alacak veya borç tutarı üzerinden ayrılacağı belirtilmişse de alacak senedinin hasılat unsuru, borç senedinin gider veya maliyet unsuru olması nedeniyle reeskontun KDV hariç tutar üzerinden ayrılması gerektiği de savunulmaktadır.
13) Teminata verilmiş senetler aktifte yer aldığından reeskont hesaplanır
14) 217 seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği uyarınca geçici vergi dönemlerinde de alacak ve borç senetleri için reeskont ayrılabilir. Bir geçici vergi döneminde reeskont ayrılması müteakip geçici vergi dönemlerinde de reeskont işleminin yapılmasını gerektirmez.
15) Şüpheli alacaklar, karşılık ayrılmak suretiyle vergi matrahının hesaplanmasında gider unsuru olarak dikkate alındığından şüpheli alacak durumundaki senetli alacaklar reeskonta tabi tutulmaz
16) Vergi usul Kanununun 280 inci maddesi gereğince yabancı para ile olan senetli alacaklar ve borçlar için de reeskont hesaplanabilir. Senette faiz oranının yazılı olmadığı durumlarda değerleme gününde geçerli olan Londra Bankalar Arası Faiz Oranı (LİBOR) esas alınacaktır.
17) 30.04.2013 tarih ve 64 no’lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile vadeli çeklerden de reeskont ayrılabilmesi imkanı getirilmiştir.