Sirküler  : 2006-09                                                                           07.01.2006
Konu  : Emeklilerde Vergi İadesi Açıklamaları

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, internet sayfasında  Emeklilerde Vergi İadesi ile ilgili açıklamalar yapılmış olup, açıklamaların metnine aşağıda yer verilmektedir.

Saygılarımızla.

EMEKLİLERDE VERGİ İADESİ
Vergi İadesi Uygulamasından Kimler Faydalanacaktır?
Vergi İadesi Kapsamına Giren Harcamalar Nelerdir?
Vergi İadesi Kapsamına Girmeyen Harcamalar Hangileridir?
Vergi İadesine Konu Mal ve Hizmet Alımları Hangi Belgelerle Tevsik Edilecektir?
Vergi İadesi Dönemi Ne Zamandır?
Emeklilerde Vergi İadesi Oranı Kaçtır?
Vergi İadesinde Net Gelir Nasıl Tespit Edilir ve Ödeme Şekli Nasıldır?
Banka Şubeleri İle Sosyal Güvenlik Kurumlarınca Yapılacak İşlemler Nelerdir?
Hak Sahibinin Ölümü Halinde Yapılacak İşlemler Nelerdir?
Yurt Dışında Bulunan Emeklilerde Vergi İadesi Nasıl Yapılacaktır?
Emekli İkramiyeleri Avans Ödemesine Konu Edilecek midir?
Yabancı Ülkelerde Bulunan Sosyal Güvenlik Kurumlarından Aylık Alanlarda Vergi İadesi Uygulaması Nasıldır?
Vergi İade Bildiriminin Verilmemesi Durumunda Neler Yapılacaktır?
Haksız Yere Vergi İadesine Sebebiyet Verilmesi Halinde Uygulanacak Müeyyideler Nelerdir?
Vergi İadesi Uygulamasından Kimler Faydalanacaktır?
Vergi iadesinden yararlanacak olanlar şu şekilde belirlenmiştir:
Sosyal güvenlik kurumlarından,
• Emekli, malul, dul ve yetim maaşı alanlar,
• Emekli aylığı almaya hak kazanmış olanlardan emekli olmadan veya emekli aylığı almakta iken vefat edenlerin aylık bağlanan ana ve babaları,
• Bütçe kanunundaki vatani hizmet tertibinden aylık alanlar,
• Şehit, dul ve yetim sıfatıyla dul ve yetim aylığı alanlar,
• Dünya Olimpiyat ve Avrupa Şampiyonluğu Kazanmış Sporculara ve Bunların Ailelerine Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alanlar,
• 65 yaşını doldurmuş, muhtaç, güçsüz, kimsesiz ve sakat Türk vatandaşları,
• İstiklal Madalyası aylığı alanlar,
• Özel emekli sandıklarından emekli,maluliyet,dul ve yetim aylığı alanlar.
Yukarıda sayılanların eşleri, çocukları ve bakmakla yükümlü oldukları kimselerin mal ve hizmet alımları da vergi iadesi uygulaması kapsamında değerlendirilecektir.
Vergi İadesi Kapsamına Giren Harcamalar Nelerdir?
Aşağıda sayılan mal ve hizmetler dolayısıyla yapılan harcamalar, vergi iadesine esas harcamalar tutarının tespitinde dikkate alınacaktır:
• Dayanıklı tüketim mallarının bakım ve onarım giderleri (yapılan gider bu mallara ait sadece parça alımına ilişkin bir harcama olmamak kaydıyla),
• Yiyecek ve içecek giderleri (şehir şebekesine bağlı su alım bedelleri ile sigara ve alkollü içkiler ve bira hariç),
• Her türlü giyim giderleri,
• İkamet edilen konuta ait yakacak giderleri ile kira giderinin %20'si,
• Sosyal güvenlik kurumları veya işverenler tarafından karşılanmayan sağlık giderleri,
• Eğitim, öğretim, anaokulu ve kreş giderleri,
• Vekalet ücretleri,
• Karayolu ile yapılan yolcu ve yük taşıma giderleri (belediye
sınırları içinde yapılan yolcu taşıma giderleri ve araba kiralama giderleri
hariç),
• Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri,
• Tiyatro, sinema, konser verilen yerler gibi mahallere yapılan giriş ücreti ödemeleri,
• Altın gümüş ve platin,kıymetli taş (pırlanta,yakut gibi) yarı kıymetli taş (akik kehribar) ,tabi ve sun’i inci alımları, bunlardan mamul her türlü ziynet eşyası ve her türlü mücevherat alımları ile süs ve ziynet eşyası alımları tutarının %20'si ,
• Diğer bazı tüketim malı ve hizmet alımlarına ait harcamalar (Temizlik madde ve malzemeleri, her türlü kadın ve erkek tuvalet ve ıtriyat madde ve malzeme alımları, kolonya, çiçek, kozmetik madde alımları, kuaför ve berber ücretleri, fotoğraf film ve tab ücreti, fotokopi, pil, ampul, floresan alımları, mutfakta kullanılan LPG alımları, duvar kağıdı dahil konutların boya ve badana giderleri, parça alımları hariç olmak üzere elektrik ve su tesisatı tamiratı ödemeleri).
Vergi iadesinden yararlanacak hak sahiplerinin harcamalarının ticari, zirai veya mesleki kazancın elde edilmesine ilişkin bir harcama niteliğinde olmaması gerekir. Bu harcamalar, kişilerin tüketimlerine yönelik gerçek alışverişleri yansıtmak zorundadır. Dolayısıyla, makul ve olağan ölçüler dışında (1 ton un, 500 kg. kuru fasulye, 50 kg. ıspanak, 100 kutu aspirin gibi) yapıldığı iddia edilen tüketim harcamaları karşılığında vergi iadesi yapılması mümkün değildir. Çünkü, bu hacimde bir harcama ancak ticari amaçla yapılabilir.
Vergi İadesi Kapsamına Girmeyen Harcamalar Hangileridir?
• Dayanıklı tüketim malı niteliğinde olan otomobil,motorlu bisiklet gibi özel binek araçları ve her türlü deniz araçları (yat,kotra ve her türlü tekneler) ile bunların bakım ve onarım giderleri,
• Dayanıklı tüketim malları; mobilya ve mefruşat, her türlü halı, kilim gibi yer döşemesine ait mallar; her türlü müzik aletleri,tabanca ve av tüfeği alımları; radyo, televizyon ,bilgisayar vb. gibi elektrikli araç ve gereçler;daktilo ve benzeri nitelikte olan ve beklenen ömrü 1 yıldan fazla olup hanehalkının kullanımına tahsis edilen diğer dayanıklı tüketim malları için yapılan harcamalar,
• Gayrimenkul alımları ile binaların boya ve badana giderleri dışındaki bakım ve onarım giderleri,binalara yapılan kalorifer ve benzeri nitelikteki tesisata ait giderler ile her türlü inşaat malzemesine ait harcamalar,
vergi iadesi kapsamında değildir.
Vergi İadesine Konu Mal ve Hizmet Alımları Hangi Belgelerle Tevsik Edilecektir?
• Vergi iadesi kapsamına giren mal ve hizmet alımları; fatura, perakende satış vesikaları(perakende satış fişi, yolcu taşıma ve giriş biletleri ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişleri), serbest meslek makbuzu ve kamu idare ve müesseseleri tarafından düzenlenen belgeler ile tevsik edilecektir.Ayrıca, kurumlar vergisinden muaf kurumların düzenleyecekleri belgeler de vergi iadesinde tevsik edici belge olarak kabul edilmektedir.Ancak, bu belgelerde mutlaka “Kurumlar Vergisinden Muaftır” ibaresi bulunması gerekmektedir.
• Vergi iade bildirim ve beyannamelerine belgelerin asıllarını eklemek gerekmektedir.
Vergi İadesi Dönemi Ne Zamandır?
Emeklilerde 3 aylık dönemden yıllık döneme geçilmiştir.
Emeklilerde Vergi İadesi Oranı Kaçtır?
Vergi iadesi oranı olarak mal ve hizmet alımları tutarına %5 nispeti uygulanmaktadır.
Vergi İadesinde Net Gelir Nasıl Tespit Edilir ve Ödeme Şekli Nasıldır?
a) Net Gelir :
Sosyal güvenlik kurumlarından emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alan hak sahiplerinin Ocak-Aralık ayları içerisinde elde ettikleri toplam gelirleri, ilgili dönemin net geliri olarak yeniden belirlenmiştir.
b) Vergi İadesinin Ödeme Şekli:
• Bu çerçevede, hak sahiplerine vergi iade bildirimi vermeden, daha sonra hesaplanacak vergi iade tutarlarından mahsup edilmek üzere üçer aylık dönemler halinde elde ettikleri aylıklarının % 4’ü oranında avans ödemesi yapılacaktır.
• Avans ödeme dönemleri Ocak- Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül aylarını kapsamakta olup, sözkonusu ödemeler, avans dönemini takip eden ayın sonuna kadar aylıklarını aldıkları banka şubelerince hak sahiplerine nakden veya hesaplarına alacak kaydedilerek ödenecektir. Ancak, Ekim-Aralık döneme ilişkin vergi iadeleri, ibraz edilecek bildirim üzerine ödeneceğinden ayrıca bu döneme ilişkin avans ödemesi sözkonusu olmayacaktır.
• Avans ödemeleri, hak sahiplerinin izleyen yılın Ocak ayında verecekleri bildirim üzerine hesaplanacak vergi iade tutarından mahsup edilecektir.
Banka Şubeleri İle Sosyal Güvenlik Kurumlarınca Yapılacak İşlemler Nelerdir?
• Sosyal güvenlik kurumlarından aylık alanlar, bir vergi iade dönemine ait mal ve hizmet alımlarına dair harcama belgelerini bir örnek olarak düzenleyecekleri “vergi iade bildirimi” ile dönemi takip eden ayın (Ocak ayı) sonuna kadar aylıklarını aldıkları banka şubesine ibraz edeceklerdir.
• Banka şubelerince, ibraz edilen belge ve bildirimlere göre bir yıllık dönem dikkate alınarak gerekli kontroller yapıldıktan sonra tahakkuk edecek vergi iade tutarından avanstan mahsup edilerek kalan tutar Şubat ayının sonuna kadar hak sahiplerine nakden veya hesaplarına alacak kaydedilerek ödenecektir.
• Diğer yandan, banka şubeleri, vergi iadesine ilişkin olarak ödeme yaptıkları kişiler ile süresinde müracaat ederek vergi iadesini almayan kişilerin listelerine ayrı ayrı düzenleyerek kendilerine ibraz edilen belge ve bildirimlerle birlikte ödemenin yapıldığı ayı takip eden ay içinde ilgili sosyal güvenlik kurumlarına göndereceklerdir.
Hak Sahibinin Ölümü Halinde Yapılacak İşlemler Nelerdir?
Avans ödemesi,vergi iade dönemini izleyen ay olan Ocak ayında verilecek bildirim üzerinden hesaplanacak vergi iade tutarlarından mahsup edilmektedir.Avans ödemesi yapılan hak sahibi, vergi iade bildirimini ibraz edemeden ölmüş ise bu kimsenin vergi iadesi ile ilgili hiçbir işlem yapılmayacaktır. Daha önce ödenen vergi iade avansının da alınması cihetine gidilmeyecektir. Dolayısıyla ölen kimsenin kanuni varislerinden de ilgili adına vergi iade bildirimi talebinde bulunulmayacaktır.
Yurt Dışında Bulunan Emeklilerde Vergi İadesi Nasıl Yapılacaktır?
Yurt dışına yerleşmiş ve Türkiye’de kanunla kurulu sosyal güvenlik kurumlarından emekli,maluliyet,dul ve yetim aylığı alanlar,Türkiye’de gerçekleştirdikleri harcamalarını fatura,perakende satış vesikaları,serbest meslek makbuzu,kamu idare ve müesseseleri tarafından verilen belgeler vb. gibi belgelerle tevsik ettikleri takdirde ilgili banka şubesine vergi iade bildiriminde bulunmak kaydıyla vergi iadesinden faydalanabilirler.
Emekli İkramiyeleri Avans Ödemesine Konu Edilecek midir?
Sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenen emekli ikramiyeleri de vergi iadesinin hesaplanmasında net gelir olarak dikkate alınmak suretiyle vergi iadesi yapılmaktadır.
Ancak, emekli ikramiyesinin avans ödemesine konu edilmesi uygun görülmemiş olup, sözkonusu ödemeler avans ödemesi ile ilgilendirilmeksizin eskiden olduğu gibi üçer aylık dönemler halinde bu ödemeye vergi iadesi yapılacaktır.
Yabancı Ülkelerde Bulunan Sosyal Güvenlik Kurumlarından Aylık Alanlarda Vergi İadesi Uygulaması Nasıldır?
Yabancı ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumlarından emekli,maluliyet,dul ve yetim aylığı alanların, vergi iadesinden yararlanmaları mümkün değildir.
Vergi İade Bildiriminin Verilmemesi Durumunda Neler Yapılacaktır?
Hak sahiplerinin ilgili döneme ait vergi iade bildiriminde bulunmaması veya eksik bildirimde bulunması halinde, daha önce yapılan avans ödemesi ilgili sosyal güvenlik kurumlarınca hak sahiplerinin aylıklarından kesilerek veya sair bir suretle geri alınacaktır. Bu durumda daha önce ödenen avans nedeniyle ilgililer hakkında herhangi bir cezai işlem yapılmayacaktır. Ancak, yazılı başvurmaları kaydıyla ilgililer vergi iade avansını almayabilmektedirler. Bu durumda bildirim tutarının %5’i tutarında vergi iadesi ödenir. Hiç bildirimde bulunulmaz ise ilgililere herhangi bir ödeme yapılmaz.
Haksız Yere Vergi İadesine Sebebiyet Verilmesi Halinde Uygulanacak Müeyyideler Nelerdir?
Aşağıdaki hallerden birisiyle haksız yere vergi iadesine sebebiyet verilmesi durumunda, iade edilen bu meblâğ üç kat cezası ile birlikte sorumlularından geri alınır.
• Vergi iadesine hak kazananların bilerek sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı vesikalar kullanmaları veya vesikaları tahrif etmeleri halinde ödenen vergi iadeleri Kanunun 6 ncı maddesi gereğince müsebbiplerinden üç kat cezası ile birlikte geri alınır. Ancak, ilgililerin vergi iadesine konu olmayan harcamalara ilişkin belgelerin ibraz edilmesi sonucunda bu belgelere isabet eden vergi iadesi üç kat ceza uygulanmadan tahsil edilir.
Öte yandan, vergi iadesine hak kazananların bilerek sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı vesikalar kullanmaları veya vesikaları tahrif etmeleri fiillerinin tekerrürü halinde, vergi iadesine hak kazananlar vergi iadesi hakkından bir daha faydalandırılmaz.