x

YENİDEN DEĞERLEME İLE İLGİLİ YAPILAN DÜZENLEMELER

YENİDEN DEĞERLEME İLE İLGİLİ YAPILAN DÜZENLEMELER

Tarih:.16.05.2022

Sayı: 2022:76

14 Mayıs 2022 tarih ve 31835 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 537 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde mükelleflerin, enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının oluşmadığı dönemlerde amortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutmak istemeleri halinde uygulanması gereken  usul ve esaslar yer almaktadır.

Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesine göre, kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmaktadırlar.

Söz konusu mükerrer 298 inci maddeye eklenen (Ç) fıkrası ile 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinde de bilançolarına dahil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerleme imkanı getirilmiştir.

Yine VUK’a eklenen  Geçici 32 nci maddeyle de; mükerrer 298 / Ç fıkrası uyarınca yeniden değerleme yapabilecek mükelleflere, isterlerse ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde, bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini bir defalık  yeniden değerleme hakkı geterilmiştir.

537 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde VUK mükerrer 298 / Ç ‘ye göre Sürekli ve VUK geçici 32 nci maddesine göre Bir Defalık  Yeniden Değerleme Uygulamasına ilişkin hususlar aşağıdaki gibidir:

A)VUK 298/Ç Maddesine Göre Yapılacak Sürekli Yeniden Değerleme

1)Sürekli yeniden değerleme yapabilecek mükellefler

 Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan; kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dahil olmak üzere ferdi işletme sahibi gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri yeniden değerleme yapabileceklerdir.

Aşağıdaki mükellefler yeniden değerleme hükümlerinden yararlanamayacaklardır.

a) Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefler,

b) İşletme hesabı (zirai işletme hesabı dahil) esasına göre defter tutan mükellefler,

c) Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler,

ç) Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler,

d) Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler.

 

2) Sürekli yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek iktisadi kıymetler

Mükellefler, geçici vergi dönem sonlarında amortismana tabi iktisadi kıymetlerini ve bunlara ait amortismanlarını yeniden değerleyebileceklerdir.

Vergi Usul Kanunu Geçici 33 üncü maddesinde, 2021 ve 2022 hesap dönemleri  ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacağı, 2023 hesap döneminde ise  enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulacağı belirtilmiştir.

Bu durumda, Geçici 33 üncü maddesinde enflasyon düzeltmesi  şartlarının gerçekleşmemiş sayıldığı 2022 ve 2023 hesap dönemleri geçici vergi dönemlerinde VUK mükerrer 298/Ç’ye göre yeniden değerleme yapılabilecektir.

Bu durumda mükellefler, bilançolarındaki amortismana tabi iktisadi kıymetleri ile bu kıymetlere ilişkin olarak bilançonun pasifinde gösterilen amortismanlarını da yeniden değerlemeye tabi tutacaklardır. Amortismanın herhangi bir yılda ayrılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak tutarda bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılacaktır.

*Sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen iktisadi kıymetler ile iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktiflerinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır. Ancak  kiralamaya konu edilen iktisadi kıymetler, emtia niteliğinde olanlar hariç, yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.

*Boş arazi ve arsalar gibi amortismana tabi olmayan iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır.

*Yeniden değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibarıyla aktife kayıtlı olmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır.

*Amortismana tabi iktisadi kıymetler için aktife dahil edildikleri hesap döneminde yeniden değerleme yapılamayacaktır.

* Yapılmakta olan yatırımlar veya iktisadi kıymetlerin yatırım harcamaları yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır.

 3)Sürekli yeniden değerlemeye esas değer

 Yeniden değerlemede, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin ve bunlara ait amortismanların, Vergi Usul Kanunundaki değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınacaktır.

                Amortismana tabi iktisadi kıymetin maliyet bedeline aktifleştirildiği hesap döneminden sonra  aktifine eklenmiş  kur farkları ve kredi faizleri ile bunlara isabet eden amortismanlar yeniden değerleme kapsamına girmemektedir.

Yeniden değerlemeye tabi tutulacak iktisadi kıymetlere ilişkin olarak ayrılmış olup bilançonun pasifinde gösterilen amortismanlar yeniden değerlemede dikkate alınır. Ancak, iktisadi kıymetlerin amortismanının herhangi bir yılda eksik ayrılması veya hiç ayrılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak değer, bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.

4)Sürekli yeniden değerleme yapılmasında ihtiyarilik

Mükelleflerin, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında yeniden değerleme yapması zorunlu olmayıp, bu karar mükelleflerin tercihine bırakılmıştır. Bu kapsamda, dileyen mükellefler bilançolarında kayıtlı iktisadi kıymetlerini ilgili dönemde yeniden değerlemeye tabi tutmayarak mevcut durumlarını muhafaza edebilir ya da iktisadi kıymetlerin tamamı veya bir kısmı için yeniden değerleme yapabilir.

5) Sürekli yeniden değerleme zamanı

1/1/2022 tarihinden itibaren, enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği dönemlerde, değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibarıyla, yasal defter kayıtlarında yer alan amortismana tabi iktisadi kıymetler ve bunlara ait amortismanları yeniden değerlemeye esas değerleri üzerinden yapılır.

Yeniden değerlemenin herhangi bir hesap döneminde yapılmaması veya değerleme oranının düşük uygulanmasından dolayı, daha sonraki hesap dönemlerinde, geçmiş hesap dönemlerine ilişkin yeniden değerleme yapılamaz.

Aynı hesap dönemi içerisinde; geçici vergi dönemlerinin hiçbirinde ya da herhangi bir veya daha fazla geçici vergi dönemlerinde yeniden değerleme yapılmaması durumunda, sonraki geçici vergi döneminde veya ilgili hesap dönemi sonunda yeniden değerleme yapılabilir.

Öteden beri kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan mükellefler, 2022 yılında başlayan hesap döneminden itibaren mükerrer 298 /Ç fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapabilir.

6) Yeniden değerleme oranı

 Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin değerleri ve bunlara ilişkin amortismanları, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait olan yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle yeniden değerleme sonrası değerleri hesaplanır.

Kendilerine özel hesap dönemi tayin olunan mükellefler için, özel hesap döneminin başladığı takvim yılına ait oran esas alınır.

Geçici vergi dönemleri itibarıyla yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranı, bir önceki yılın Kasım ayından başlamak üzere; 3, 6 ve 9 uncu aylarda bir önceki yıl 3, 6 ve 9 aylık dönemlere göre Yİ-ÜFE değerinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranı esas alınmak suretiyle belirlenecektir.

Yeniden değerlemeye tabi tutulan amortismana tabi iktisadi kıymetlere ait birikmiş amortismanlar da söz konusu iktisadi kıymetlere uygulanan oran ile çarpılmak suretiyle yeniden değerlemeye tabi tutulur.

Gelir Vergisi Kanununa göre  devir ve tür değiştirme halleri ile Kurumlar Vergisi  Kanununa göre yapılan devir ve bölünme hallerinde, devrolunan veya bölünen işletmeler/şirketler tarafından iktisap edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler devralanlar tarafından yeniden değerlemeye tabi tutulabilir.

Bu kapsamda, devrolunan veya bölünen işletmeler/şirketler tarafından iktisap edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler (yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminde iktisap edilenler hariç) için devredenler tarafından devir tarihine kadar geçici vergi dönemlerinde yeniden değerleme yapılabilir. Devralanlar tarafından ise, müteakip dönem sonlarında yeniden değerleme yapılabilir. Yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminde, iktisap edilme durumunun tespitinde, devrolunan veya bölünen işletmeler/şirketler tarafından iktisap tarihi dikkate alınır.

Amortismana tabi olup faydalı ömür süresini tamamlayan iktisadi kıymetler de yeniden değerlemeye tabi tutulabilir. Ancak bu durumda, faydalı ömrü sona ermiş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden, daha önceki yıllarda ayrılmamış amortismanlara ilişkin olarak amortisman ayrılamaz.

Her yılın yeniden değerleme oranı ancak o yıla ait değerlemede dikkate alınır.

 

7) Sürekli yeniden değerleme uygulaması

Yeniden değerleme neticesinde amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemeden önceki net bilanço aktif değerinin, yeniden değerleme oranı ile çarpımından sonra bulunacak net bilanço aktif değerinden indirilerek hesaplanan değer artışı, yeniden değerlemeye tabi tutulan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabına alınır.

Faydalı ömür süresi tamamlanmamış amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilir.

 

8) Sürekli yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin satış, işletmeden çekiş, tasfiye gibi nedenlerle elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden ve bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları aynen amortismanlar gibi dikkate alınır.

Ancak sermayeye ilave edilmişse, satış veya herhangi bir şekilde elden çıkarmaya ilişkin kar ve zararın tespitinde dikkate alınmaz.

9) Enflasyon düzeltmesi yapılması gereken dönemlerde ve şartların oluşmadığı müteakip dönemlerde yeniden değerleme

 Enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğunun bulunduğu dönemlerde, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında yeniden değerleme yapılamaz. Ancak, enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğunun bulunmadığı müteakip ilk hesap döneminden itibaren, bu kapsamda yeniden değerleme uygulamasına devam olunabilir. Bu durumda amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerlenmesine esas değerler olarak, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş son bilançoda yer alan değerler dikkate alınır.

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından önce enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğunun oluşması halinde, öz sermaye kalemlerinin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasında, yeniden değerleme değer artış fonu öz sermayeden düşülmek suretiyle enflasyon düzeltmesi yapılır.  Bu değer artış fonunun sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları  enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.

B) VUK Geçici 32 nci Maddesine Göre Yapılacak Bir Defalık Yeniden Değerleme

Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren  VUK Geçici 32 nci maddeyle; mükerrer 298 / Ç fıkrası uyarınca yeniden değerleme yapabilecek mükelleflerin, istemeleri halinde söz konusu fıkra kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde, bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini, önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yeniden değerleyebilmelerine imkân sağlanmıştır.

  1. Geçici 32 nci maddesine göre bir defalık yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek iktisadi kıymetler

Sat-kirala-geri al işlemi veya kira sertifikası ihracı kapsamındaki  taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktiflerinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetler, VUK  geçici 32 nci maddesi kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır. Mükelleflerin kiralamaya konu ettikleri iktisadi kıymetler, emtia niteliğinde olanlar hariç, yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.

Amortismana tabi olmayan kıymetler VUK 298 /Ç kapsamında, yeniden değerlemeye tabi tutulamazken Geçici 32 nci maddesi kapsamında amortismana tabi olmayan  boş arazi ve arsalar da yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.

 

  1. Yeniden değerlemeye esas değer

Yeniden değerleme, taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin ve amortismanlarının, VUK’ta yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen ve yeniden değerleme yapılacak tarihten önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri üzerinden yapılabilir.

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin amortismanının herhangi bir yılda eksik ayrılması veya hiç ayrılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak değer, bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.

VUK mükerrer 298/Ç’nin aksine, maliyet bedeline intikal ettirilen kredi faizleri ve kur farkları da yeniden değerleme kapsamına girmektedir.

  1. Yeniden değerleme yapılmasında ihtiyarilik

VUK mükerrer 298/Ç maddesine göre yeniden değerleme yapabilecek mükelleflerin, Geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerleme yapması zorunlu olmayıp, bu karar mükelleflerin tercihine bırakılmıştır. Yine mükellefler, iktisadi kıymetlerin tamamı veya bir kısmı için yeniden değerleme yapabileceklerdir.

 

  1. Yeniden değerleme  zamanı

VUK Geçici 32 nci maddesi kapsamında yeniden değerleme, mükerrer 298/Ç fıkrası uyarınca ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde olmak kaydıyla, yalnızca bir defa yapılabilir.

Geçici 32 nci maddesi kapsamında yeniden değerleme yapmakla birlikte, yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden sonraki hesap dönemi için mükerrer 298/Ç kapsamında yeniden değerleme yapmayan mükellefler, daha sonraki dönemlerde yeniden değerleme yapmak istemeleri halinde, aynı iktisadi kıymet için Geçici 32 nci maddesi kapsamında tekrar yeniden değerleme yapamazlar.

Söz konusu iktisadi kıymetler daha önce  enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş olsa da, mük 298/Ç’ye göre yeniden değerleme yapılmadan önce  Geçici 32 nci maddeye göre bir defalık yeniden değerleme yapılabilir.

VUK mükerrer 298/Ç kapsamında ilk kez yeniden değerleme, en erken 2022 yılının birinci geçici vergi dönemi itibarıyla yapılabileceğinden, söz konusu dönemde yeniden değerleme yapılmadan önce Geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerleme yapılabilmesi mümkündür.

VUK mükerrer 298/Ç kapsamında ilk kez yapılan yeniden değerleme sonrasında, o iktisadi kıymetler için artık  Geçici 32 nci maddesi imkanından yararlanılamaz.

 

  1. Yeniden değerleme oranı

VUK Geçici 32 nci maddesi kapsamında yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranı olarak;

 a) Enflasyon düzeltmesine tabi tutulan taşınmaz ve iktisadi kıymetlerde;

i) VUK mükerrer 298/Ç kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, enflasyon düzeltmesinin yapıldığı  tarihi takip eden aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

 ii) Enflasyon düzeltmesinden sonra iktisap edilen taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, bunların iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

b) Enflasyon düzeltmesi yapılmamışsa,

 i) 30 Eylül 2018 tarihine kadar yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismanları için, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

 ii) 31 Aralık 2021  tarihine kadar yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ile bunların amortismanları için, VUK mükerrer 298/Ç kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerlemenin ilgili olduğu hesap döneminden önceki hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2021 yılı Haziran ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran,

kullanılır.

Yİ-ÜFE değerlerine göre bulunacak ve yeniden değerlemeye esas olacak katsayının hesabında, kesirli (virgülden sonraki) kısım 5 (beş) hane olarak dikkate alınır.

 

Gelir vergisi Kanununa göre  devir ve tür değiştirme halleri ile Kurumlar Vergisi  Kanununa göre yapılan devir ve bölünme hallerinde, devrolunan veya bölünen işletmeler/şirketler tarafından iktisap edilen iktisadi kıymetlerin devralanlar tarafından yeniden değerlenmesinde kullanılacak yeniden değerleme oranının hesabında, söz konusu iktisadi kıymetlerin devir eden, tür değiştiren veya bölünen işletme/şirket tarafından iktisap edildiği tarih esas alınır. Ayrıca, bu durumda bunlar tarafından daha önce yapılmış; enflasyon düzeltmesi ve geçici 31 inci madde kapsamındaki yeniden değerleme de oran hesaplamasında dikkate alınır..

Taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin, ilgili hesap döneminin son ayına ilişkin yasal defter kayıtlarında yer alan maliyet bedeline dahil edilen her bir maliyet unsuru yeniden değerlemeye tabidir. Geçici 32 nci maddesi kapsamında yapılacak yeniden değerlemede esas alınması gereken hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, ilgili maliyet unsurunun aktifleştirildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınır.

En son enflasyon düzeltmesi yapılan bilanço tarihinden sonra inşa edilerek aktifleştirilen binaların yeniden değerlemeye tabi tutulmasında, bina maliyet bedeline dahil edilen arsa payı bedeli ile diğer maliyet unsurları ayrıştırılmak sureti ile yeniden değerleme sonrası tutar hesaplanır.

Buna göre, binaların yeniden değerleme sonrası değerlerinin hesaplanmasında, arsa payı için arsanın iktisap tarihine (arsa, enflasyon düzeltmesi yapılmış en son bilanço tarihinden önce iktisap edilmiş ise enflasyon düzeltmesi yapılmış son bilanço tarihine) göre bulunacak yeniden değerleme oranı, diğer maliyet unsurları için ise binanın aktifleştirildiği tarihe göre bulunacak yeniden değerleme oranı dikkate alınır.

Amortismana tabi olup faydalı ömür süresini tamamlayan iktisadi kıymetler için de yeniden değerleme yapılabilir. Ancak bu durumda, faydalı ömrü sona ermiş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden, daha önceki yıllarda ayrılmamış amortismanlara ilişkin olarak amortisman ayrılamaz

 

Finansal kiralama yoluyla iktisap edilen iktisadi kıymetler

Finansal kiralama yoluyla iktisap edilen ve mülkiyeti devralınmış olan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlere ait yeniden değerleme oranının belirlenmesinde iktisap tarihi olarak, daha önce enflasyon düzeltmesi ve geçici 31 inci madde kapsamında yeniden değerleme yapılmamış olması kaydıyla, kiracının kullanma hakkını aktifleştirdiği tarih esas alınır.

 Finansal kiralama yoluyla iktisap edilen ve mülkiyeti devredilmemiş taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlere ait kullanım hakkına ilişkin yeniden değerleme oranının belirlenmesinde de iktisap tarihi olarak, kiracının kullanma hakkını aktifleştirdiği tarih esas alınır. Kullanım hakkı bu kapsamda yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler, mülkiyetinin devralınmasını müteakiben geçici 32 nci madde kapsamında tekrar yeniden değerlemeye tabi tutulamaz.

 

  1. Yeniden değerleme uygulaması

Geçici 32 nci maddesi uygulamasında, yeniden değerleme sonucunda ortaya çıkan değer artışını hesaplamada net değer artışı usulü benimsenmiştir.

Net değer artışı;. iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemeden önceki net bilanço aktif değerinin, yeniden değerleme oranı ile çarpımından sonra bulunacak net bilanço aktif değerinden indirilmesi suretiyle hesaplanmaktadır. Değer artışları bilançonun pasifinde özel bir fon hesabına alınır.

Faydalı ömür süresi tamamlanmamış amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilir.

  1. Değer artışının vergilendirilmesi

Geçici 32 nci maddesi kapsamında yapılan yeniden değerleme neticesinde hesaplanan ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar beyan edilip, üç eşit taksitte (ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler sırasıyla beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere) ödenir

Bu vergi; gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmeyeceği gibi, gelir ve kurumlar vergileri matrahlarının tespitinde gider olarak da dikkate alınamaz.

 

  1. Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin satış, devir, işletmeden çekiş, tasfiye gibi nedenlerle elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz ve fon hesabı kayıtlarda kalmaya devam eder.

                Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından önce, enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğunun oluşması halinde, öz sermaye kalemlerinin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasında, yeniden değerleme değer artış fonu öz sermayeden düşülmek suretiyle enflasyon düzeltmesi yapılır.

Değer artış fonunun sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları da sermaye artışı olarak dikkate alınmaz ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.

 

C)Ortak Hususlar

Özel fon hesabındaki tutarların başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı, değer artış fonu hesabında tutulabileceği gibi mükellefler tarafından istenildiğinde kısmen veya tamamen sermayeye ilave edilebilir. Bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.

Söz konusu fon hesabındaki tutarların sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

İlgili karar ektedir. Saygılarımızla...

Ekli Dosyalar :