530 SIRA NO’LU VUK GENEL TEBLİĞİ

Tarih:.17.07.2021

Sayı: 2021:35

 

    16 Temmuz 2021 tarih ve 31543 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 530 sıra no’lu VUK Genel Tebliği ile, VUK Geçici 31 inci maddesindeki taşınmazların yeniden değerlemesine ilişkin hükümlerin uygulaması ile ilgili açıklamalar yer almaktadır.

Bilindiği üzere, 7144 sayılı Kanun ile  VUK’a eklenen Geçici 31 inci madde ile,  tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine aktiflerinde yer lan taşınmazlarını 30 Eylül 2018 tarihine kadar yeniden değerleme imkanı getirilmişti. 7326 sayılı Kanun ile sözkonusu maddeye,  31 Aralık 2021 tarihine kadar yeniden değerleme hükümlerinden yararlanılabileceği hususu ilave edilmiştir.

530 sıra no’lu VUK Genel Tebliğinde bu konuda aşağıdaki açıklamalar yer almaktadır.

 

Yeniden değerleme yapabilecek mükellefler

Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan (kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dahil) gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri  isterlerse iktisadi kıymetlerini yeniden değerleyebileceklerdir.

 

Yeniden değerlemeden yararlanamayacak olanlar

a) Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefler.

b) İşletme hesabı (zirai işletme hesabı dâhil) esasına göre defter tutan mükellefler.

c) Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler.

ç) Finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösteren mükellefler.

d) Sigorta ve reasürans şirketleri.

e) Emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları.

f) Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler.

g) Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler.

 

Yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek iktisadi kıymetler

9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla aktife kayıtlı bulunan iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulabilir.

Sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen iktisadi kıymetler ile iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktiflerinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamayacaktır. Ancak bu işletmelerin kiralamaya konu ettikleri iktisadi kıymetler emtia niteliğinde bulunmadığından, yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.Boş arazi ve arsalar da yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.

 

Yeniden değerlemeye esas değer

Yeniden değerlenecek iktisadi kıymetlerin 9 Haziran 2021 tarihindeki kayıtlı değerleri esas alınacaktır.

Amortismana tabi bir iktisadi kıymet ise o güne kadar ayrılan amortismanlar da değerlemeye tabi tutulacaktır. Herhangi bir yılda amortisman eksik ayrılmış  veya hiç ayrılmamışsa,  bu amortismanlar tam olarak ayrılmış gibi değerleme yapılacaktır.

Maliyet bedeline dahil edilen giderler ile  kredi faizleri ve kur farkları da yeniden değerleme kapsamına girmektedir.

 

Yeniden değerleme yapılmasında ihtiyarilik

Mükellefler isterlerse iktisadi kıymetlerini yeniden değerleyebileceklerdir.

Yeniden değerlemeden yararlanmak isteyen mükellefler,  iktisadi kıymetlerin tamamını veya bir kısmını  değerlemeye tabi tuabileceklerdir.

 

Yeniden değerleme yapılabilecek süre

Mükellefler,  9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan iktisadi kıymetlerini 31 Aralık 2021 tarihine kadar değerleyebileceklerdir.

 

Yeniden değerleme oranı

1) Daha önce yeniden değerleme yapılmamış iktisadi kıymetler

a) Enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuşsa: Bilindiği üzere en son enflasyon düzeltmesi 2004 yılında yapılmıştı. İktisadi kıymet 2004 yılından önce aktife alınmış ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuşsa; en son bilançoda yer alan iktisadi kıymetler ve bunların amortismanları için, 9 Haziran 2021 tarihinden bir önceki ay olan 2021 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), Aralık/2004 tarihinden sonraki  aya (2005 yılı Ocak ayına) ilişkin Yİ-ÜFE değerine (114,83) bölünmesi ile bulunan oranın (666,79/114,83=5,80675);

 

b)1 Ocak 2005 tarihinden sonra iktisap edilen iktisadi kıymetler ve bunların amortismanları için, 2021 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), iktisadi kıymetin iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oranın,

 

2) Daha önce yeniden değerleme yapılmış taşınmazlar

2021 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin (666,79), 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine (354,85) bölünmesi ile bulunan oranın (666,79/354,85=1,87907) kullanılması gerekmektedir.

Yİ-ÜFE endeks değerlerine göre bulunacak ve yeniden değerlemeye esas olacak katsayının hesabında, kesirli (virgülden sonraki) kısım beş hane olarak dikkate alınacaktır.

Gelir Vergisi mükelleflerinin devir ve tür değiştirme halleri ile Kurumlar  Vergisi mükelleflerinin devir ve bölünme hallerinde, devrolunan veya bölünen işletmeler/şirketler tarafından iktisap edilen iktisadi kıymetlerin devralanlar tarafından yeniden değerlenmesinde kullanılacak yeniden değerleme oranının hesabında, söz konusu iktisadi kıymetlerin devir eden, tür değiştiren veya bölünen işletme/şirket tarafından iktisap edildiği tarihin esas alınması gerekmektedir.

Finansal kiralama yoluyla iktisap edilen ve mülkiyeti devredilmiş olan iktisadi kıymetlere ait yeniden değerleme oranının belirlenmesinde iktisap tarihi olarak, kiracının kullanma hakkını aktifleştirdiği tarih esas alınacaktır.

Daha önce 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesi kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetlerin yeniden değerlemeye tabi tutulmasında, 2021 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınacaktır.

En son enflasyon düzeltmesi yapılan bilanço tarihinden sonra inşa edilerek aktifleştirilen binaların yeniden değerlemeye tabi tutulmasında, mükelleflerce bina maliyet bedeline dâhil edilen arsa payı bedeli ile diğer maliyet unsurları ayrıştırılmak sureti ile yeniden değerleme sonrası tutar hesaplanacaktır. Buna göre, arsa payı için arsanın iktisap tarihine (arsa enflasyon düzeltmesi yapılmış en son bilanço tarihinden önce iktisap edilmiş ise enflasyon düzeltmesi yapılmış son bilanço tarihine) göre bulunacak yeniden değerleme oranı, diğer maliyet unsurları için ise binanın aktifleştirildiği tarihe göre bulunacak yeniden değerleme oranı dikkate alınacaktır. Bu binaların amortismanında kullanılacak yeniden değerleme oranı ise, binanın aktifleştirildiği tarihe göre bulunacaktır. 

 

Yeniden değerleme uygulaması

İktisadi kıymetler ve varsa bunlara ait amortismanların, 9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerlerinin, yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle iktisadi kıymetin değeri hesaplanacaktır. Amortismanlar da yeniden değerlemeye tabi tutulacak ve amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılacaktır. 

Yeni değerle, kayıtlı değer farkı net değer artışı hesaplanacaktır. Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabına alınacaktır.

Faydalı ömür süresi tamamlanmamış amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilecektir.

 

Değer artışının vergilendirilmesi

Yeniden değerleme neticesinde hesaplanan ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artış tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar beyan edilip, üç eşit taksitte (ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler sırasıyla beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere) ödenir

Bu vergi; gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmeyeceği gibi, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak da dikkate alınamaz.

 

Özel fon hesabındaki tutarlar

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı, mükellefler tarafından istenildiğinde sermayeye ilave edilebilecektir.

Ancak, söz konusu fonun sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

 

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin satılması veya herhangi bir şekilde elden çıkarılması halinde, pasifte özel fon hesabında gösterilen değer artışı tutarları, satış kazancına dâhil edilmez. Bu durumda fon hesabı kayıtlarda kalmaya devam eder.

İlgili Tebliğ Ektedir.Saygılarımızla,